در حالی رمز دوم پویا به یک معضل بزرگ برای بازی‌سازان موبایلی در کشور تبدیل شده است که راه‌اندازی و استفاده از این رمز قرار بود به راه‌حلی برای جلوگیری از کلاه‌برداری‌های اینترنتی و به اصطلاح فیشینگ تبدیل شود. زمان زیادی از راه‌اندازی این سرویس و اجرای کامل آن نمی‌گذرد که بسیاری از بازی‌سازان از آن ناراضی هستند و معتقدند کم شدن تراکنش‌های موفق درگاه‌های پرداخت متصل به بازی‌های آنها به خاطر استفاده از رمز اینترنتی پویا منجر به کم شدن درامد و در مواردی ضرردهی شرکت‌های بازی‌سازی شده است. در ادامه با گیم‌نیوز همراه باشید.
در گزارشی که در وبسایت بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای منتشر شده است، سه مدیر موفق از بزرگ‌ترین و پردرامدترین بازی‌های موبایل ایران به تشریح مشکلات خود پس از راه‌اندازی رمز پویا پرداخته‌اند. طبق این گزارش، قلب صنعت بازی‌سازی ایرانی بازی‌های موبایلی هستند که این روزها با چالش خریدهای ناموفق به سبب استفاده از رمز پویا مواجه هستند.
در بخشی از این گزارش آمده است: «براساس آخرین پیمایش بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای (دایرک) در پایان سال 1396، نزدیک به 14 درصد از کل بازار نرم‌افزار بازی‌های ویدئویی در اختیار بازی‌های بومی بوده و بیش از 75 درصد از آن متعلق به بازی‌های موبایلی است. به عبارتی چرخش این صنعت بر دوش بازی‌های موبایلی است و استفاده از رمز دوم پویا، حرکت چرخ‌های این صنعت را با اختلال مواجه کرده است.»
افت فروش در بازی‌های موبایلی پرفروش مسئله‌ای مهم برای بازی‌سازان است که در این گزارش مطرح شده است. امیر حسین ناطقی مدیرعامل کوییز آو کینگز، در این باره گفته است:
همزمان با اجباری شدن استفاده از رمز دوم پویا، حدود 30 درصد از حجم خرید روزانه شرکت ما ظرف مدت یک هفته کاهش پیدا کرد. میزان تراکنش‌ها نیز از 3000 به 2000 تراکنش کاهش یافته است.
او در ادامه گفته است: « این روند طی حدود چهار هفته اخیر که از اجرای رمز دوم پویا گذشته، ادامه داشته و کمتر از 10 درصد بازگشت داشته‌ایم. شرکتی که با عملکرد یک ساله، خیلی خوب رشد داشت و به بلوغ رسیده بود الان در شرایط بحرانی قرار گرفته است و هر روز ضرر می‌کنیم.»
ناطقی با اشاره به اینکه ضرر این شرکت به واسطه‌ی راه‌اندازی رمز پویا غیرقابل جبران است ادامه داده: «در بهترین حالت اگر همین حالا همه چیز به روال قبل بازگردد، ضرر یک ماه گذشته شرکت ما غیرقابل جبران است. اینکه ظرف مدت یک هفته 30 درصد از درآمد مالی شرکت کم شود و باز بتوانید آن را مدیریت کنید، بسیار سخت است.»
استفاده از رمز اینترنتی پویا چالش‌های خاص خود را به خریداران اینترنتی تحمیل کرده است. در حقیقت، بسیاری از بازی‌کنندگان با وجود رمز پویا رغبت خود به خرید را از دست داده‌اند و بازی‌ها دیگر چندان سودآور نیستند. شهریار ازهاریان فر یکی دیگر از مدیران بازی‌های موبایلی و عضو هیئت مدیره اپلیکیشن «آمیرزا» است که در این باره گفته است:
با اجرایی شدن رمز دوم پویا فرآیند خرید توسط کاربران سخت‌تر شده و آمار خریدهای ناموفق وجود دارد.
ازهاریان فر در این باره توضیحات تکمیلی خود را این‌گونه ارائه کرده است: «در مناطقی که پوشش شبکه‌ای خوبی ندارد، ارسال پیامک رمز به خریدار با موفقیت انجام نمی‌شود. در پنل خرید هم اطلاع‌رسانی درستی در این زمینه نشده است.»
این یعنی بسیاری از خریداران که برای استفاده از رمز پویا برای خرید خود اقدام می‌کنند در این مرحله با شکست مواجه می‌شوند و خریدشان ناتمام می‌ماند. در واقع اگر از میان تمام بازی‌کنندگانی که هنوز تمایل به خرید دارند، درصد کمی موفق می‌شوند با رمز پویا عملیات پرداخت اینترنتی را با موفقیت انجام دهند. محمد زهتابی مدیرعامل شرکت پاییزان و بنیان‌گذار بازی آنلاین «پسر خوانده» گفته است:
هرچندکه این کاهش برای مقاطع کوتاه بی‌سابقه نیست، اما نسبت به میانگین بلند مدت بین 5 تا 25 درصد افت داشته و درکمترین سطح خود در شش ماه گذشته قرارگرفته است.
زهتابی با ذکر این نکته با استناد به آمار و نمودارهای فروش صحبت‌های خود را این‌گونه تکمیل کرده است: «نمودارها نشان می‌دهندکه میزان موفقیت تراکنش به تعداد آغاز تراکنش‌ها وابسته است و با افزایش تعداد تراکنش ها، نرخ موفقیت نیز بیشتر می‌شود و برعکس. اگر این دو را با هم در نظر بگیریم نرخ موفقیت تراکنش ها، نسبت به تعداد بعد از اجرای رمز دوم پویا در پایین‌ترین سطح قرار دارد.»
در کنار این موارد و چالش‌های زیرساختی که به اجرای این سرویس برمی‌گردند، چالش فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی و آسان‌سازی فرایند دریافت و استفاده از رمز یک بار مصرف هم وجود دارد که گریبان بسیاری از کسب و کارهای آنلاین از جمله بازی‌سازان ایرانی را گرفته است. ازهاریان فر در این رابطه گفته است:
با توجه به اینکه اغلب خریداران ما مسن هستند، بنابراین اطلاعی از نحوه استفاده و کارکرد رمز پویا ندارند و بسیاری از آنها حتی نمی‌دانند چیست و چگونه باید از آن استفاده کنند. حتی خیلی‌ها گمان می‌کنند این رمز باید از سوی بازی‌سازان در اختیارشان قرار بگیرد.
این گفته‌ها ضرورت فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی بیشتر و نیز آسان‌سازی فرایند دریافت و استفاده از رمز یک بار مصرف را گوشزد می‌کنند. اینکه هنوز عده‌ای صاحبان حساب‌های بانکی اطلاع دقیقی از نحوه‌ی دریافت و استفاده از رمز پویای خود ندارند یک مشکل بزرگتر هم محسوب می‌شود، وقتی که با زیرساخت فشل و اجرای نامتناسب همراه باشد. بسیاری از خریداران به دلیل مشقت استفاده از رمز پویا به طور کامل از خرید خود منصرف می‌شوند.
ناطقی در این مورد نیز گفته است:
با اینکه اعلام شد برای تراکنش‌های زیر صد هزار تومان نیازی به رمز دوم پویا نیست، اما مشکلات پیاده‌سازی آن همچنان وجود دارد.
به گفته‌ی ناطقی این مشکلات که انواع مختلفی دارند را می‌توان مدیریت کرد و با اجرای بهتر سرویس و نیز فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی بهتر، صاحبان حساب را دوباره نسبت به خریدهای اینترنتی راغب کرد. او در ادامه‌ی صحبت‌های خود افزوده است: «مشکلاتی چون ارسال نشدن پیامک رمز پویا برای کاربر و بعضا سوختن کارت‌‌ها باعث شده تا عده‌ای تا عبارت رمز پویا را می‌بینند به طور کلی از پرداخت منصرف می‌شوند و همین موضوع میزان خرید را کاهش داده است.»
اما همین مسئله که پرداخت‌های کمتر از 100 هزار تومان نیازی به استفاده از رمز پویا ندارند، یک سوال دیگر را به وجود می‌آورد که آیا واقعا همین مورد موجب کم شدن فروش بازی‌ها شده است؟ سوالی که زهتابی این‌گونه به آن پاسخ داده است:
با بررسی فروش بسته‌های بزرگتر از 100 هزار تومان، شواهدی مبنی برکاهش تعداد فروش این بسته‌ها یافت نشد. به نظر می‌رسد، بیشترین مشکل ناشی از بار روانی پیچیده شدن روند پرداخت و عدم اطلاع کاربران از امکان استفاده از رمز دوم ایستا برای پرداخت‌های زیر 100 هزار تومان باشد.
این مسئله اما نشان می‌دهد که بسیاری از افراد به خاطر بار روانی که پیچیدگی‌های استفاده از رمز پویا به آنها تحمیل می‌کند از خرید انصراف می‌دهند. مشکلی که بیشتر گریبان افراد مسن را می‌گیرد. ازهاریان فر می‌گوید:
در چنین شرایطی خیلی‌ها منتظر می‌مانند که فرزندانشان برایشان خرید کنند.
او در ادامه اشاره می‌کند: «خریدهای زیر 100 هزار تومان رمز نمی‌خواهد، اما کاربر این موضوع را نمی‌داند. حتما باید در پنل خرید برای کاربران ذکر شود که کدام پکیج به رمز پویا احتیاج ندارد. کاربر در بخش درگاه بانکی کاملا دچار سردرگمی می‌شود.»
ناطقی بر این موضوع تاکید می‌کند و با ارائه‌ی آماری جالب از میزان فروش بسته‌های کم قیمت 2 هزار و 5 هزار تومانی در بازی کوییز آو کینگز این‌گونه تشریح کرده است:
از طرفی هماهنگ شدن با چنین تکنولوژی‌ای ارتباط زیادی با سن کاربران دارد. برخی از کاربران مسن‌تر تازه داشتند با فرآیند استفاده از رمز‌دوم عادت می‌کردند که استفاده از رمز دوم پویا اجباری شد و هماهنگ شدن با آن برای بسیاری از کاربران زمان‌بر است و طول می‌کشد.
این سردرگمی اما می‌تواند با یک راه حل ساده برطرف شود. و به گفته‌ی ازهاریان فر این اتفاق می‌تواند با فراهم شدن امکان خرید تنها با یک کلیک در مارکت‌های بازی رخ دهد. او این فرایند را این‌گونه تشریح کرده است: « می‌توان فرآیند خرید را تنها با یک کلیک انجام داد. این امکان در درگاه‌های بازار و مارکت‌های معتبر وجود داشته باشد که کاربران اطلاعات بانکی خود را در سیستم ذخیره کنند و موقع انتخاب پکیج، تنها با یک کلیک خرید انجام شود»
او همچنین راه حل دیگری را هم پیشنهاد می‌دهد که با اندکی تامل می‌توان دریافت که زیر سوال برنده‌ی ماهیت و فلسفه‌ی وجودی رمز دوم پویا است:
راه حل دوم این است که سقف خرید با رمز دوم پویا افزایش داده شود و استفاده از آن اختیاری باشد.
اما یک راه حل ساده‌تر این است که در درگاه بانکی هنگام پرداخت نوشته شود خرید زیر 100 هزار تومان نیازی به استفاده از رمز دوم پویا ندارد و با همان رمز دوم ایستای قبلی کاربران قابل انجام است.
ازهاریان‌فر همچنین آموزش و اطلاع رسانی گسترده در خصوص نحوه استفاده از رمز دوم پویا را اقدامی موثر از سوی بازی‌سازان در راستای افزایش میزان تراکنش‌های کاربران می‌داند. هر چند که به اعتقاد او این کار هزینه‌هایی را بر دوش تیم سازنده بازی می‌گذارد.
اما ناطقی راه حل رفع مشکلات این موضوع را خارج از اختیارات بازی‌سازان می‌داند و می‌گوید: « این مسئله کاملا زیرساختی است. راه‌حل‌هایی مثل استفاده از کیف پول اینترنتی که تازه در ایران شروع شده، گزینه مناسبی است، اما جا افتادن آن زمان‌بر است.»
شرکت پاییزان در حال حاضر بسته‌های تخفیف بیشتر از 100 هزار تومان در بازی را حذف کرده است تا خرید در جشنواره‌ها و تخفیف‌ها برای بازیکنان راحت‌تر شود.
این‌جا می‌توانید نحوه فعال سازی رمز دوم پویا برای همه بانک‌های ایران را به طور کامل فراگیرید.