فیلم ایرانی «عامه پسند» (Popular)، ساختهی «سهیل بیرقی»، یکی از آثار مطرح سینمای ایران در سال 1398 تولید شد. این فیلم، که در بخش سودای سیمرغ سی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشته، داستانی اجتماعی و چالشبرانگیز را روایت میکند که بازتابدهندهی مسائل و دغدغههای زنان در جامعهی ایران است.
داستان فیلم حول محور زنی به نام «فهیمه میربد»، با بازی درخشان «فاطمه معتمدآریا»، میچرخد. زنی که پس از سالها زندگی مشترک و تلاش برای بنا نهادن خانوادهای محکم، با خیانت همسرش مواجه میشود. این رویداد، زندگی او را دستخوش تغییرات عمدهای میکند. او تصمیم میگیرد به شهر زادگاهش بازگردد و زندگی جدیدی را آغاز کند. اما تغییرات او با استقبال عمومی مواجه نمیشود و این موضوع، به نوعی، نقدی بر نگاه جامعه به زنان و انتظاراتی که از آنها دارد، محسوب میشود.
بیرقی، که هم کارگردانی و هم نویسندگی این فیلم را بر عهده داشته، با این اثر، سهگانهی خود دربارهی زنان جامعه را تکمیل میکند. شخصیتهای محوری دو فیلم قبلی او، «لیلا حاتمی» و «باران کوثری»، نمایندهای از زنان دهههای پنجاه و شصت بودند. در حالی که شخصیت اصلی فیلم عامه پسند، نمایندهی زنی از دهه چهل است.
در کنار معتمدآریا، «هوتن شکیبا» و باران کوثری نیز در این فیلم نقشآفرینی کردهاند. شکیبا نقش میلاد بداغی را بازی میکند، پسری که به یوگا علاقهمند است و حساسیتهای هنری دارد. کوثری نقش افسانه شیرخدایی، زنی قدرتمند و موفق در کسب و کار، را به عهده دارد. این شخصیتها، هر یک به نوعی، با چالشهای اجتماعی و فرهنگی موجود در جامعهی ایران دست و پنجه نرم میکنند.
کارگردانی فیلم عامه پسند به عنوان نقطه قوت
کارگردانی سهیل بیرقی در فیلم «عامه پسند» نمونهای از هنر و دقت در جزئیات است. دقتی که به خوبی میتواند مخاطب را با خود همراه کند. بیرقی، در مقام کارگردان و نویسنده توانسته با استفاده از تکنیکهای مدرن و نوآورانه، داستانی پیچیده و چندلایه را به تصویر بکشد که مسائل اجتماعی و فرهنگی را در قالبی هنری به نمایش میگذارد.
در این فیلم، بیرقی با استفاده از فرمهای غیرخطی و ساختارهای زمانی جابجا شده، توانسته تجربهای متفاوت از داستانگویی را ارائه دهد. او با دوری از الگوهای کلاسیک و فراز و فرودهای معمول، به سمت خرده پیرنگها و ضد داستان حرکت کرده و این باعث شده تا تماشاگران در هر لحظه از فیلم با چالشهای جدیدی روبرو شوند.
از دیگر ویژگیهای بارز کارگردانی بیرقی در عامه پسند، توجه ویژه به جزئیات و عمق بخشیدن به شخصیتها است. او توانسته با ایجاد فضایی واقعگرایانه و در عین حال شاعرانه، مخاطبان را به همذاتپنداری وادار کند. نحوهی کارگردانی شخصیتها، بهویژه شخصیت اصلی فیلم با بازی فاطمه معتمدآریا، به گونهای است که تماشاگران را به درک عمیقتری از موقعیتها و احساسات آنها سوق میدهد.
همچنین، بیرقی در این فیلم از تصویربرداری «حسین جعفریان» و تدوین «هایده صفییاری» بهره برده است. هر دو به خلق فضایی منسجم و جذاب کمک کردهاند. موسیقی فیلم نیز توسط «کریستف رضاعی» ساخته شده که با فضای داستان هماهنگی دارد و به تقویت حس و حال کلی اثر کمک میکند.
در نهایت، کارگردانی عامه پسند نشاندهندهی توانایی بیرقی در خلق یک اثر هنری است که میتواند تماشاگر را به تفکر وادارد. این فیلم، با داستان و شیوهی روایت خاص خود، باید به عنوان یک اثر مهم و تأثیرگذار در سینمای متاخر ایران شناخته شود.
فیلم عامه پسند به کارگردانی سهیل بیرقی، نمونهای برجسته از بهکارگیری فنون سینمای معاصر در سینمای ایران است. این فیلم، داستان زنی میانسال را روایت میکند که پس از طلاق به دنبال استقلال و بازسازی زندگی خود است. کارگردان از تکنیکهای نوین سینمایی برای ارائه داستانی غیرخطی و چندلایه بهره میبرد. یکی از ویژگیهای بارز عامه پسند، استفاده از ساختار غیرخطی در روایت داستان است. این رویکرد، که از فیلمهای مدرن و پستمدرن الهام گرفته شده، به بیرقی اجازه میدهد تا رویدادها را به شکلی جابجا و بدون توالی زمانی مشخص ارائه دهد. این تکنیک به مخاطب امکان میدهد تا تجربهای متفاوت از داستانگویی را تجربه کند. خود را در میان لایههای مختلف داستان یافته و به تفکر بیفتد.
علاوه بر این، بیرقی در عامه پسند از فرمهای مینیمالیستی و سادهگرایانه استفاده کرده است. سبکی که به فیلم اجازه میدهد تا با کمترین عناصر بصری، بیشترین تأثیر را بر مخاطب بگذارد. این رویکرد در فیلمهای قبلی او نیز دیده میشود. به خصوص در فیلم «من». مینیمالیسم به فیلم عامه پسند یک حس سادگی و در عین حال عمیق میبخشد.
بیرقی همچنین در این فیلم از تکنیکهایی مانند برشهای تدوینی ناگهانی و تغییرات نورپردازی برای نشان دادن تغییرات درونی شخصیتها و تحولات داستان استفاده کرده است. این تکنیکها به فیلم کمک میکنند تا احساسات و تجربیات شخصیتها را به شکلی قویتر به مخاطب منتقل کند. در عین حال، به مخاطب اجازه میدهد تا خود را در موقعیتهای مختلف داستان قرار دهد و از زوایای متفاوتی به آن نگاه کند.
نظرات منتقدان درباره فیلم عامه پسند
فیلم عامه پسند ساخته سهیل بیرقی، با واکنشهای متفاوتی از سوی منتقدان روبرو شده است. این فیلم که به مسائل اجتماعی و چالشهای زنان در جامعه مردسالار ایران میپردازد، توانسته نظرات متنوعی را به خود جلب کند.
برخی منتقدان، مانند «مریم رضایی» این فیلم را به خاطر داستان اجتماعی و شخصیتهای زن قویاش تحسین کردهاند. او در نقد خود بر این فیلم، به نقش فهیمه، با بازی فاطمه معتمدآریا، اشاره کرده و از تصویری که از زنان در جامعه ارائه میدهد، به عنوان یک نقطه قوت یاد کرده است.
در مقابل، برخی دیگر از منتقدان، مانند «آنتونیا شرکا» در نشست نقد و بررسی فیلم در فرهنگسرای ارسباران، به واقعیتپذیری شخصیتهای زن در آثار بیرقی اشاره کرده و آن را با تصویر اسطورهای که در آثار دیگر کارگردانان از زنان ارائه میشود، مقایسه کردهاند. همچنین، در نقدی دیگر، به این موضوع اشاره شده که سوژههای مربوط به زنان در جامعه ایران، که بیرقی در فیلمهای خود دنبال میکند، برای تماشاگران ایرانی غریب نیستند. این موضوعات پیشتر نیز مورد بررسی قرار گرفتهاند.
مروری بر کارنامه سهیل بیرقی
سهیل بیرقی، کارگردان و فیلمنامهنویس ایرانی، با آثاری که تاکنون خلق کرده، جایگاه ویژهای در سینمای ایران پیدا کرده است. او که فعالیت خود را از سال 1384 آغاز کرده، تا به حال سه فیلم بلند سینمایی به نامهای «من»، «عرق سرد» و «عامهپسند» را کارگردانی کرده است.
فیلم اول او، «من»، در سال 1394 تولید شده و داستان زنی را روایت میکند که در پی یافتن هویت خود و جایگاهش در جامعه است. این فیلم با بازی لیلا حاتمی، به موضوعاتی چون استقلال زنان و جستجو برای خودشناسی میپردازد.
دومین فیلم بیرقی، «عرق سرد»، در سال 1396 اکران شد و به مسائلی مانند حقوق زنان و محدودیتهای اجتماعی آنها پرداخت. این فیلم با بازی باران کوثری، داستان ورزشکاری را به تصویر میکشد که برای شرکت در مسابقات بینالمللی با موانع فراوانی روبرو میشود.
سومین و آخرین فیلم او تاکنون، «عامهپسند» است که در سال 1398 تولید شده و به موضوعاتی همچون نقش زنان در جامعه و چالشهای پیش روی آنها میپردازد. این فیلم با بازی فاطمه معتمدآریا، داستان زنی را روایت میکند که پس از مواجهه با خیانت همسرش، تصمیم به تغییر مسیر زندگی خود میگیرد.
بیرقی در آثار خود به طور مستمر به مسائل مربوط به زنان و جایگاه آنها در جامعه پرداخته و با نگاهی عمیق و انتقادی، به بررسی چالشهای آنان میپردازد. او به عنوان یک کارگردان مستقل، توانسته صدایی متفاوت در سینمای ایران باشد و به موضوعاتی بپردازد که گاهی اوقات مورد غفلت قرار میگیرند. این سه فیلم، نه تنها به عنوان آثار هنری، بلکه به عنوان آثار اجتماعی، تأثیرگذار و مهم در سینمای ایران شناخته میشوند. آثاری که به مخاطبان این فرصت را میدهند که دربارهی مسائل مهم اجتماعی تأمل کنند.
فیلم عامه پسند را میتوانید از پلتفرمهای نمایش فیلم از طریق اکران آنلاین تماشا کنید.