فیلم Tenet کریستوفر نولان -صرف نظر از خوب یا بد بودن- فیلم پیچیده‌ای است. انیگمایی که برای رمزگشایی نیاز به چند بار دیده شدن دارد. در این فیلم همه چیز به هم ریخته و دنیای تازه‌ای خلق شده است که درک آن برای ما با وجود این میزان تفاوت سخت است. مخاطب فیلم Tenet و طرفدار راستین کریستوفر نولان قطعا فیلم را چند باره تماشا خواهد کرد. اما اگر وقت کمی داشته باشید و یا تنها به خاطر علاقه به ژانر جاسوسی و اکشن به سمت فیلم کشیده شده‌اید، احتمالا پس از تماشای آن به دنبال توضیح داستان فیلم Tenet در اینترنت خواهید گشت. توصیه من به شما این است که این کار را نکنید.
صرف نظر از میزان موفقیت، فیلم‌سازی برای نولان یعنی بلندپروازی. یعنی تلاش برای دست یافتن به چیزی جدیدتر. چیزی که تا پیش از این وجود نداشته است. و بهتر است که در سینما از این به بعد وجود داشته باشد. اما مواجهه‌ی مخاطب با چنین چیزی چگونه است؟ نولان این انتظار را با سبک خاص خود در ارائه اثر در مخاطب ایجاد می‌کند که فیلمش را دوباره و چند باره تماشا کند.
اگر فیلم Mmento غیرعادی به نظر می‌رسد، در نوبت دوم تماشا سیال خواهد شد. اگر فیلم Inception پیچیده به نظر می‌رسد، حتما با تماشای مجدد ساده‌تر می‌شود. اگر فیلم Interstellar عجیب و گیج‌کننده است، بعد از پایان یافتن شما را به این فکر خواهد انداخت که یک بار دیگر دیده شود. اما فیلم Tenet از ابتدا برای شما پیغامی دارد: من به رمزگشایی نیاز دارم.
در مواجهه با فیلم Tenet از توضیح داستان فیلم برای خود ابایی نداشته باشید. تا زمانی که شما چیزی را از خارج از فیلم وام نگرفته باشید، تشریح شما درست است.
روند رمزگشایی، بخشی از جذابیت سینما است. تلاش تماشاگر برای پی بردن به آن‌چه روی پرده در حال رخ دادن است. تحلیل پس از آن و دوباره تلاش برای باز کردن قفل داستان و شخصیت‌ها. لذتی که پس از تماشای یک بخش مهم از فیلم، آن قدر قدرت دارد که شما را به تماشای بخش بعدی بکشاند. تلاش برای دریافت همه‌ی اطلاعاتی که یک فیلم‌ساز بین کات‌ها به شما منتقل کرده است، تلاش لذت بخشی است. از این گذشته، جنس این لذت متفاوت است. به همین خاطر پس از پایان یافتن یک فیلم پیچیده، این لذت نیاز به تکرار دارد. هر کسی که به این لذت رسیده باشد، تلاش می‌کند تا آن‌جا که این رمزگشایی ادامه دارد به تماشای فیلم ادامه دهد.
مربع Sator – پازل دو سویه باستانی که فیلم Tenet کریستوفر نولان بر آن استوار است
اگر فیلم‌های ساخته کریستوفر نولان تنها از نظر جذابیت هم اهمیت داشته باشند، فیلم Tenet یکی از جذاب‌ترین ساخته‌های نولان است. اما بخش مهمی از این جذابیت به کشفِ بیننده پیوند خورده است. روندی که مخاطب فیلم باید پی بگیرد تا از داستان فیلم سردرآورد و آن را برای خود خلاصه کند. لذتی که به این روند وابسته است، تقریبا با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نیست. بنابراین، هر چقدر که ذهن تماشاگر بیشتر درگیر اتفاقات و پیچیدگی‌های روایت فیلم شود، این لذت هم بیشتر خواهد شد. ماجرا تا وقتی ادامه پیدا می‌کند که این درگیری برای رسیدن به توضیح داستان فیلم Tenet ادامه داشته باشد.
از طرف دیگر، تماشاگر این فیلم در حال تلاش برای درک داستان و مفاهیم آن، به دانسته‌های خود و آموخته‌هایش از فیلم رجوع می‌کند. روند تطبیق دادن این موارد نیز روند جذابی است. شاید فیلم نولان برای این‌که کشف شود بیش از حد نشانه گذاشته. شاید او از این‌که فیلمش به طور کلی نادیده گرفته شود وحشت داشته و مثل دیگر آثارش مدتی را صرف توضیح دادن فیلم و داستانی که در جریان است کرده باشد. اما همه این‌ها و همه دیالوگ‌های فیلم تنها به ذهن مخاطب کمک می‌کنند تا از ماجرا سر در بیاورد. شاید برای عده‌ای این کار ساده باشد و برای عده‌ی دیگری دشوار. اما همه چیز با چند بار تماشای فیلم حل می‌شود.
چون فیلم Tenet اساسا یک اثر با ظاهری پیچیده است و آن‌چه در بطن خود دارد یک پیام ساده بیشتر نیست، می‌توان از جزئیات آن و پیچ و خم‌های روایی‌اش نکات منحصر به فردی را استخراج کرد. این احتمال که توضیح هر بیننده‌ی فیلم توضیحی مختص به خودش باشد زیاد است. اما هیچ کس نمی‌تواند بگوید که این توضیح اشتباه است یا با داستان جور نیست، مگر این‌که با منطق فیلم در تناقض باشد. بنابراین در مواجهه با فیلم Tenet از توضیح داستان فیلم برای خود ابایی نداشته باشید. تا زمانی که شما چیزی را از خارج از فیلم وام نگرفته باشید، تشریح شما درست است.
به همین خاطر نباید به توضیحات اینترنتی درباره داستان Tenet دل خوش کرد. این توضیحات معمولا فرامتنی هستند. با جستجو و تحقیق بسیار به دست آمده‌اند و تفسیر شخصی به همراه دارند. اولین نتیجه رجوع به این توضیحات از دست رفتن لذت بکرِ کند و کاو شخصی در روایت فیلم است. مواجهه شما با فیلم مهم است نه آن‌چه دیگران درباره آن می‌گویند. به علاوه، درک و تفسیر دیگران می‌تواند اشتباه یا مختص به دنیای خودشان باشد. اگر نولان می‌خواست که همه بتوانند یک برداشت را از فیلمش داشته باشند، آن را به گونه‌ی دیگری می‌ساخت. وقتی نویسنده‌ای عمدا امکان چند برداشت را در اثر خود ایجاد می‌کند، مخاطب بهتر است به دنبال یک برداشت واحد از آن اثر نرود.
توضیح داستان فیلم Tenet فراوان است. تقریبا همه‌ی آن‌ها هم شبیه بهم هستند. اما با خواندن یا مشاهده این توضیحات، تجربه شما از فیلم مخدوش می‌شود. تجربه‌ی دیگری جایگزین آن می‌شود که آن لذت قبل را ندارد. به علاوه ممکن است به اشتباه، بخشی از تفسیر شما درباره فیلم را تغییر دهد که تا پیش از این دوستش داشتید. به همین سادگی خواندن توضیح داستان فیلم جدید کریستوفر نولان در اینترنت می‌تواند این فیلم را برای شما به اثری چه بسا ناخوشایند تبدیل کند.
روند رمزگشایی، بخشی از جذابیت سینما است.
جدای از این‌که تفسیرها معمولا به جهت‌گیری آلوده‌اند، می‌توانند معصومیت شکل گرفته بین تماشاگر و فیلم را از بین ببرند. آن‌چه در فیلم نولان اتفاق می‌افتد از جمله رخدادهایی است که مشابه آن را در سینما کمتر می‌توان یافت. بنابراین بهتر است از دیدن آن به جای توضیح و تفسیر دیگران استفاده کنیم. درست است که فیلم Tenet فیلم پیچیده‌ای است و تلاش می‌کند شما را سردرگم نگه دارد، اما این سردرگمی بخشی از لذت فیلم است. به علاوه، بهتر است بیننده به آن‌چه می‌بیند باور داشته باشد. گاهی هم لازم است بدون این‌که تلاش کنید چیزی را درک کنید آن را حس کرده باشید.
«چزاره زاواتینی» فیلم‌نامه نویس مشهور ایتالیایی درباره سینما گفته بود: «دیگر مسئله این نیست که چیزهای تخیلی به واقعیت تبدیل شوند، بلکه این است که اجازه دهیم چیزها، همان‌گونه که هستند، تا جای ممکن معنا دار شوند.»
متاسفم آقای زاواتینی، آن دوران دیگر گذشته است.