متفاوت در سینمای بدنه‌ هند؛ یادداشتی بر فیلم «پی کی»

سینمای هند:

“سینمای هند”، حتی بعضی از سینمارو‌های حرفه‌ای هم وقتی این اسم به گوششان می‌‌خورد به گونه‌ای عکس‌العمل نشان می‌دهند گویی که فکر کردن به این اسم هم حتی توهین به شعورشان به حساب می‌آید! ولی این نگاه اشتباست، هر کشوری فیلم‌های خوب و شاهکار خود را دارد، ایران هم پر از است فیلم‌های خوب و قابل ستایش، هند هم با استادی همچون ساتیاجیت رای در تاریخ سینمایش، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. همانطور که گفتم، گاهی افراد فیلم‌بین و با دانش هم ندانسته واکنش‌های غیر قابل قبول نسبت به سینمای هند دارند، ولی سینمای هند واقعا آن چیزی نیست که اسمش در رفته، امیدوارم که دوستداران سینما بیشتر درباره‌ی این سینما تحقیق کنند و فیلم‌های خوب این کشور توسط مردم دیده شود، آثار کارگردانانی همچون ساتیاجیت رای، دیپ مهتا، میرا نایر، مینال روی و …

پی کی:

راجکومار هیرانی قبلا خلاقیت‌اش را در بیان داستان و پرداخت فرم فیلم تا هر چه بهتر در پس آن به محتوای مهم و با ارزشش برسیم را نشان داده، این ‌چیزها هیرانی را تا حد بسیاری از سینمای بدنه‌ی هند متمایز و یکی از بهترین کارگردانان این سینما می‌کند.

این فیلم تنوع مضحکی که در مذاهب موجود در هند قرار دارد و همچنین مدیران دقل باز آنها را با طنز نیشدار خود به باد انتقاد می‌گیرد، برای مثال به جایی از فیلم توجه کنید که در آن شخصیت اول زن فیلم دارد از گذشته‌اش می‌گوید و اینکه چگونه پدر خانواده یکی از مدیران این مذاهب را الگوی مسلط زندگی‌اش قرار داده، ما می‌بینیم در تمام خانه و وسایل‌اش عکس او قرار دارد، این تصاویرِ خاطره‌ای سیاه و سفید‌اند و تنها عنصر رنگی در آنها عکس مدیر مذهبی است. فیلم تا نیمه‌های اولش فوق العاده پیش می‌رود، یعنی جاهایی که پی کی متوجه می‌شود فردی به نام خدا می‌تواند مشکل او را که گم شدن ریموت کنترلش برای بازگشت به سیاره‌اش است را حل کند، او در بین مذاهب بیشمار دنبال خدا می‌گردد ولی سردرگم میشود و ناتوان در یافتن خدا. این سادگی و بی آلایش بودن پی کی است که باعث می‌شود دنبال حقیقت بگردد، او همچون کاسپر هاوزر در “معمای کاسپر هاوزر” همچون کودکی است که تازه به دنیا آمده و همین دیدِ ساده‌ی اوست که باعث می‌شود تزویر موجود در جامعه‌ی امروز را نمایان کند و سوال‌ها و جواب‌هایی که ارائه می‌کند با اینکه ساده‌ترین و منطقی‌ترین‌ها هستند، اما حقیقت متروک شده را برملا می‌کنند. پی کی را همچنین از نظر جستجو برای خدا می‌توان با آنتونیوس بلاک در”مهر هفتم” مقایسه کرد. متاسفانه این روند فوق‌العاده تا همیجا ادامه دارد، با درگیر شدن پی کی با تاپسونی در رسانه‌ها، فیلم به بیراهه‌ی سانتی‌مانتالیزمِ منفورِ موجود در سینمای بدنه اصلی هند می‌کشاند، جالب اینجاست که روابط عاشقانه در فیلم کاملا قابل قبول شکل داده شده اند، متاسفانه فیلم دارد از جایی ضربه می‌خورد که نباید بخورد. اینجاست که دیگر فیلم از ساختار زیبا و خلاقش می‌افتد.

حرف آخر: پی کی سنت‌ها و رسم رسوم‌هایی اشتباه و مضحک را با دیدی واقع بینانه به باد انتقاد می‌گیرد، همانطور که گفتم تا حدود نیمه‌های اول، فیلم عالی پیش می‌رود ولی اگر همین مسیر را نیز تا پایان ادامه می‌داد و درگیر احساسات‌گرای‌ای که گهگاهی توی ذوق می‌زنند، نمی‌شد و به جای دو ساعت و نیم با یک ساعت و نیم فیلم جمع می‌شد، بی شک موفقیتی هنری در سطحی جهانی پیدا می‌کرد. ولی اکنون حتی بهترین فیلم سال هند هم نیست، “حیدر” فیلم بهتر و درخشان‌تری بود.