سینما به هر حال این روزها آن‌قدر پیش رفته است که می‌توان آثاری از دهه‌های 70 و 80 میلادی را نیز در دسته‌ی فیلم‌های کلاسیک گنجاند. اگرچه تعریف فیلم کلاسیک، علی‌رغم تصور عام چندان بر اساس تاریخ تولید فیلم نوشته نشده است، نمی‌شود آثار متاخر را -مخصوصا فیلم‌های قرن جدید- کلاسیک به حساب آورد، حتا اگر به سبک و سیاق همان فیلم‌ها ساخته و پرداخته شده باشند. سینمای کلاسیک، مخصوصا آن‌چه در هالیوود اتفاق افتاده، سرمشقی برای تولید فیلم‌های فوق‌العاده‌ی امروزی است. آن‌چه کارگردانان امروز بدون زحمت زیادی در فیلم‌های خود به کار می‌برند را کارگردانان سینمای کلاسیک، زمانی به زحمت وارد سینما کردند. در این قسمت از سینما کلاسیک دوشنبه‌های گیم‌نیوز یکی از این فیلم‌ها را معرفی می‌کنیم: فیلم کمدی !Airplane که محصول 1980 است.
دهه‌ی هشتاد هالیوود یکی از دهه‌های کم‌فروغ سینمای آمریکا است. فیلم‌ها به سمت اکشن شدن می‌روند و پوچی در میان فیلم‌سازانی که بیشتر از هر چیز متوجه خوش‌گذرانی و عیاشی کاراکترهای فیلم‌هایشان هستند، به شدت مرسوم است. دهه‌ای که هالیوود تحت تاثیر تلویزیون از چشم افتاده و سینما ضرردهی را آغاز کرده است. در این دهه هم می‌شود آثار پرفروغی را پیدا کرد. حتما می‌شود به چندین فیلم درام مستحکم و جالب رسید و کارگردانانی را یافت که در همین شرایط شاهکارهای خود را خلق می‌کردند. ریدلی اسکات با فیلم بلید رانر یکی از همین کارگردانان است. اما این آثار در میان کلیشه‌ها گم می‌شدند. در میان تلاش‌های کامرشال و ضدسینمای فراگیری که برای نجات از ورشکستگی استودیوهای فیلم‌سازی شکل می‌گرفتند گم می‌شدند. جالب است که در ابتدای همین دهه، فیلمی در ژانر کمدی با تکیه بر هجو قدرتمند آثار پیش از خود، فرهنگ عامیانه و کلیشه‌های سینمایی و تلویزیونی با قدرت تمام برای تمرکززدایی از این جنبش معکوس فیلم‌سازی روی پرده می‌رود. فیلمی که بدون اغراق خنده‌دارترین فیلم ممکن در جایگاه و ژانر خود است. فیلم کمدی !Airplane یک تلاش کاملا موفق به گریه انداختن مخاطب از شدت خنده محسوب می‌شود!
فیلم کمدی !Airplane یک داستان کلیشه‌ای مورد انتظار همه‌ی فیلم‌های هواپیمایی را با یک رومانس درگیرانه تلفیق می‌کند و در اختیار مخاطب می‌گذارد. نکته‌ی مهم در شکل‌گیری این فیلم این است که سازندگان برای هر دقیقه‌ی این فیلم یک شوخی خنده‌آور تدارک دیده‌اند. فیلم برای خلق کمدی، چه در موقعیت، داستان و در متن از هیچ چیز پرهیز نمی‌کند. سازندگان فیلم با در نظر گرفتن شرایط تاریخی و اضمحلال هالیوود در این دوران، برای خنداندن تماشاگر به هر ایده‌ای که به ذهنشان رسیده راه داده‌اند.
همین موضوع باعث می‌شود که فضای فیلم کمی سنگین‌تر از چیزی که هست به نظر برسد. اگرچه فیلم در اغلب شوخی‌هایی که می‌سازد موفق است و مخاطب را -مخصوصا در بار اول- تا سر حد گریه می‌خنداند، در مواجهه با برخی از شوخی‌ها، زیاده‌روی می‌کند، لوث می‌شود و مخاطب را بهت زده رها می‌کند. موتیف‌های طنز تکرار شونده‌ی فیلم در این بین از بهترین لحاظت آن هستند و به نوعی در مواقعی که بیننده نمی‌داند چه واکنشی به شوخی غیرقابل هضمی که همین الان دیده باید نشان دهد، در نقش ناجی ظاهر می‌شوند و فضا را دوباره تلطیف می‌کنند تا شوخی‌های موثر بعدی از راه برسند. باز هم مهم است که بدانید شوخی‌های فیلم کمدی !Airplane آن‌قدر سریع و پشت سر هم قرار گرفته‌اند که در برخی از سکانس‌ها، خنده‌ی مداوم کمی آزاردهنده می‌شود!
فیلم کمدی !Airplane یک نمونه‌ی موفق از طنز هجو یا ستایر سینمایی است. هر موضوع روزمره‌ای می‌تواند ملعبه‌ای برای ایجاد فضای کمدی شود. هر ژست تکرار شونده‌ای در سینما در این فیلم می‌تواند به سبکی طعنه‌آمیز و کنایی روایت شود و مخاطب را بخنداند. در این فیلم هیچ چیز مصون نمی‌ماند. و این مهم‌ترین برتری فیلم است. از اسم فیلم و پوستر آن هم حتا مشخص است که با فیلم‌ساز با چه لحن و رویکردی به وقایع ریز و درشت یک پرواز معمولی که بعدا به خاطر یک سانحه به یک پرواز کاملا غیرمعمولی تبدیل می‌شود پرداخته است. فیلم‌ساز با هوشمندی این فیلم را به جلو می‌برد و برای پیشبرد مهم‌ترین هدف خود یعنی ارائه‌ی شوخی‌های بسیار در بهترین کیفیت، مجبور است بر تعداد آن‌ها بیافزاید. بنابراین کار نکردن برخی از شوخی‌های فیلم اصلا موضوع مهم و نکته‌ی منفی بارزی نیست.
فیلم کمدی !Airplane در نهایت می‌تواند برای بار دوم یا سوم تماشا هم جذاب باشد. از آن‌جا که برخی از شوخی‌های زیرکانه‌ی فیلم به اندازه‌ای جذاب و دل‌نشین ظاهر می‌شوند که تماشای آن‌ها برای دفعات بعدی هم خنده‌دار و قابل تحسین هستند. فیلم کمدی !Airplane در چنین شرایطی می‌تواند با مسخره کردن (پارودی) داستان‌های پرمخاطب سقوط هواپیما و خلبان جنگ‌زده و چند موتیف خلبان-برج مراقبت-مهماندار خود را به عنوان یک مورد استثنایی در سینمای کمدی به معرض نمایش بگذارد.
با این‌که شوخی‌های تصویری فیلم حرف ندارند و بسیاری از آن‌ها در سینما تکرار نشدنی هستند (مثل خلبان اتوماتیک!) این شوخی‌های کلامی و کمدی موقعیت است که فیلم را تا حد اکثر ممکن جذاب و خنده‌دار می‌کنند. شوخی‌هایی که البته در قاموس زبان می‌گنجند و بیرون کشیدن آن‌ها از فرم زبان انگلیسی نابودشان می‌کند. به همین خاطر است که احتمالا مخاطبین فارسی زبان فیلم که آن را با زیرنویس تماشا می‌کنند، احتمالا بسیاری از استثنایی‌ترین شوخی‌های فیلم کمدی !Airplane را درک نمی‌کنند و جذاب‌ترین لحظات آن را از دست می‌دهند. با این وجود، فیلم برای هر مخاطبی می‌تواند فوق‌العاده عمل کند و بخنداند. آن‌قدر بخنداند که هر غم و غصه‌ای در لحظه از یاد تماشاگر برود!