فرار مغزها؛ پرتکرارترین کلیدواژه اختتامیه جشنواره هفتم
شب گذشته این ساعتها اختتامیه هفتمین جشنواره بازیهای رایانهای تهران هم به پایان رسیده بود و برندگان مشخص شده بودند. اما بعد از چند ساعت مراسم، نکتهای بیشتر از شلوغی و داوری عجیب برخی بازیها در نظر ما مهم شد. نکتهای قابل تامل و بسیار حائز اهمیت که در طول مراسم و در حرفهایی که اعضای تیم برندهی بسیاری از بازیها تکرار شد و حتا چند باری مجری مراسم اختتامیه را وادار کرد ابراز تاسف کند و در کنار ابراز امیدواری به توقف این روند خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بگوید: امیدواریم دیگر شاهد این پدیده نباشیم. پدیدهی «مهاجرت نخبگان» یا پرتکرارترین کلیدواژه اختتامیه جشنواره هفتم: فرار مغزها. در ادامه با گیمنیوز همراه باشید.
مرور آنچه در اختتامیهی هفتمین جشنواره بازیهای رایانهای تهران گذشت نشان میدهد دست کم (به طور تخمینی) سی تا سی و پنج درصد از بازیسازان نخبهی کشور که در گذشته بازیهای تقدیر شدهای را ساخته بودند مهاجرت کردهاند. این یعنی یک معضل رو به رشد که به نظر میرسد مسئولین در حوزهی بازی (در کنار سیاستگذاران کشور) چارهای برای مدیریت و حل آن ندارند. دست کم در حوزهی بازی میتوان گفت علاوه بر اینکه امنیت شغلی برای بازیسازان ایجاد نمیشود، عمدهی طرحهای تشویقی و حمایتی بنیاد برای حفظ سرمایههای انسانی به بنبست خورده است. به نظر میرسد در شرایط حاضر بازیسازان مترصد یک فرصت مناسب برای فرار از کشور و پناه بردن به جایی هستند که استعداد آنها بهتر درک شود، توجه بیشتری به آنها شود و در راس همهی مسائل، از نظر اقتصادی بهرهی بیشتری عایدشان گردد.
البته عدهای برای تحصیل یا تکمیل دانش و تجربهی خود در بازیسازی به کشورهای دیگر میروند و قصد بازگشت دارند، اما آن عدهی کثیری که میروند تا از اینجا خلاص شوند را چه کسی زیر نظر گرفته است؟ آیا بنیاد ملی آماری از مغزهای بازیسازی که از کشور فرار کردهاند دارد؟ آیا تا کنون توانسته جلوی از دست رفتن این سرمایههای انسانی مهم و تاثیرگذار را بگیرد؟ اینها سوالات مهمی هستند که قطعا مسئولین بنیاد باید نسبت به آنها پاسخگو باشند.
نگاهی به بازیهای شرکتکننده در جشنوارهی امسال نشان از افت کیفیت بازیها و کم شدن نسبت بازیهای قابل ذکر و قابل توجه به بازیهای کپی، بی هویت و بی کیفیت دارد. اگر لیست بازیهای بی شمار جشنوارهی امسال را ببینید، متوجه میشوید که شاید به تعداد انگشتان دو دست بازی به درد بخور در میان آنها پیدا میشود. ممکن است این موضوع به فرار مغزها مرتبط باشد. یا به عبارت دیگر، ممکن است این موضوع به فرار مغزها مرتبط نباشد؟
انباشت سرمایههای انسانی در حوزهی بازیسازی در کشور بسیار کم است و سال به سال کمتر میشود. بنیاد باید به دنبال ترفندی برای مدیریت این معضل و کم کردن آمار فرار مغزها در این حوزه باشد، وگرنه تا چند سال آینده کسی باقی نمیماند که در ایران بازی بسازد و مثل دیگر رشتههای هنری، هنرمندی که از فضای اجتماعی-فرهنگی و سیاسی خود دور شود، قدرت تاثیرگذاری گذشته را ندارد.
در ادبیات و سینما شاهد این پدیدهی شوم بودهایم. خیلیها را مدیران راندهاند و آنها که از وطن رفتند هرگز به دوران اوج خود بازنگشتند و آنها که ماندند هرگز موفق نشدند جای خالی رفتگان را پر کنند.
باید از این فرصتی که بعد از اختتامیه به وجود آمده استفاده کرد. از علامت سوالی که ناگهان برانگیخته شده نباید فرار کرد و باید به دنبال جوابی برای این مسئلهی مهم بود. جوابی که باید دید حضرات مسئول بنیاد دارند و یا اصلا این معضل را به عنوان یک مسئله به رسمیت میشناسند یا نه؟
امیدواریم بنا نباشد در رویدادهای بعدی بشنویم چندین نفر دیگر از تیمهای بازیسازی موفق و زبدهی کشور از ایران رفتهاند و قصد بازگشت ندارند. امیدواریم تا دیرتر نشده…