دیدئو که همچنین با عنوان «یوتوب طلایی» هم شناخته می‌شود، یکی دیگر از راه‌کارهای ایجاد دسترسی آسان برای کاربران به ویدئوهای سرویس یوتیوب گوگل است. اما این موتور جستجو، در ظاهر تنها یک راه حل برای کاربران است، اما به نظر می‌رسد در واقعیت چیز دیگری است. این روزها با زیاد شدن تعداد کاربرانی که از دیدئو استفاده می‌کنند، موجی اعتراضی از سوی تولیدکنندگان محتوای داخلی ایجاد شده است که موضوع را برای دیدئو کمی پیچیده می‌سازد.
رسالت و کارکرد دیدئو همچنان جستجو بین 4 میلیارد ویدئوی آنلاین باقی مانده اما شیوه‌ی ارائه‌ی این ویدئوها به گواه خودشان تغییر کرده است. تا جایی که وقتی به سایت دیدئو و صفحه‌ی «درباره ما» مراجعه می‌کنیم با این جمله مواجه می‌شویم:
مجموع این قابلیت‌ها منجر به رشد چشمگیر مخاطبان دیدئو شده است، به‌طوری که شرکت از سال 97 فعالیت خود را در عرصه‌ی تبلیغات آغاز کرده است. از آنجا که اثربخشی تبلیغات یکی از اهداف کلیدی این مجموعه است، تلاش شده با هدفگیری و نمایش تبلیغات در جایگاههای مناسب به این مهم دست پیدا کند و نام خود را به عنوان یک رسانه در فضای دیجیتال کشور مطرح کند.
در حالی که مشکل برنامه‌سازان نیز از همین جا آغاز می‌شود. جایی که دیدئو معتقد است می‌تواند با تبلیغات موثر، درامدزایی اثربخشی داشته باشد. درست همین‌جا است که ماهیت این سرویس تغییر می‌کند و عملا دیگر خبری از یک موتور جستجوی مخصوص ویدئو برای حل کردن مشکل دسترسی کاربران ایرانی به ویدئوهای یوتوب نیست. بلکه این سرویس از ویدئوهای تولید شده توسط دیگران برای افزایش مخاطب خود و در نهایت درامدزایی استفاده می‌کند.
نگرانی منطقی برنامه‌سازان داخلی در کنار استفاده‌ی تمام و کمالِ دیدئو از ویدئوهای ساخته و منتشر شده توسط تهیه‌کنندگان مستقل از بسترهای آپارات و یوتوب، در حال حاضر همه‌ی توجهات را به سمت این سرویس معطوف کرده است. چه از نظر اخلاقی و چه قانونی، کسب درامد به واسطه‌ی تولیدات دیگران کار صحیحی نیست.
به علاوه اینکه بسیاری از برنامه‌سازان داخلی در حوزه‌ی ویدئو گیم که این روزها اساسا با این کار دیدئو مشکل دارند، برای تولید برنامه‌های خود سرمایه‌گذارانی داشته‌اند که معمولا یکی از این طرفین خود سایت آپارات است. آپارات در پاسخ به پیگیری‌های انجام شده از طرف ما تایید کرده است که با دیدئو همکاری مشخصی ندارد. (در حالی که در وبسایت این سرویس لوگوی آپارات در قسمتی با عنوان «مورد اعتمادشان هستیم» درج شده است.)
در حال حاضر پاسخِ دیدئو به این اعتراض‌ها به این سادگی بوده است:
اگر به هر دلیل تمایل دارید ویدئوی شما از لیست جستجوها خارج گردد ایمیلی از آدرس رسمی خود با عنوان «درخواست حذف محتوا از جستجوگر دیدئو» به همراه آدرس کانال و ویدئوی مورد نظر به آدرس info@dideo.ir ارسال فرمایید.
اعتراض برنامه‌سازان به این روند می‌تواند طبق قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان به شکایتی قانونی علیه دیدئو تبدیل شود. در حالی که به نظر می‌رسد حداقل از لحاظ اخلاقی نیز دیدئو پیش از ارائه‌ی برنامه‌های ویدئویی تهیه شده توسط دیگران، باید از آن‌ها درخواست کرده باشند. چون به طور مشخص بازدیدِ ویدئوها در دیدئو هماهنگی خاصی با آمار بازدید آن‌ها در بستر اولیه‌ی ارائه دهنده ندارد و الزاما منجر به درامدزایی بیشتر برای برنامه‌ساز از طریق پخش نمی‌شود، بلکه تنها به کسب درامد توسط دیدئو می‌انجامد.
شک کردن به این موضوع چندان کار سختی نبود. در حالی که این سرویس ویدئوهای یوتوب را به طور کامل در بستر خود میزبانی و از طریق پخش‌کننده‌ی داخلی‌اش نمایش می‌دهد (نیازمند بررسی)، مشخصا میزان بازدید آن از طریق سایت یا اپلیکشن یا افزونه‌ی دیدئو، با میزان بازدید آن در یوتوب برابری نمی‌کند. در عین حال به نظر می‌رسید که پخش ویدئوهای آپارات، به صورت مستقیم از بستر این سایت انجام بگیرد، اما مقایسه‌ی آمارِ ویدئوها در آپارات و در دیدئو نشان‌دهنده‌ی تفاوت فاحشی است که مشخص می‌کند آمار بازدید ویدئو در دیدئو مستقل از بستر اصلی است (که البته الزاما ثابت کننده‌ی نکته‌ی مورد اشاره‌ی من نیست).
می‌توان نتیجه‌گیری کرد که به ازای هر بازدید توسط مخاطبین یک برنامه در قالب سایت دیدئو، درامدی که اساسا حق تولیدکننده یا ناشرِ اصلی ویدئو است به حساب مالکان این سایت وارد می‌شود. از طرف دیگر، این سرویس به طور مرتب ویدئوها را از سراسر وب تحت نشانی خود در گوگل ایندکس می‌کند و در نتیجه ممکن است در پاسخ به جستجوی مخاطبین برنامه‌های اصلی، آدرس سایت دیدئو توسط گوگل پیشنهاد شود، که مشخصا ورودی سایت صاحبان اصلی اثر را کاهش می‌دهد.
با کمی دقت می‌تواند نتیجه گرفت که سرویس دیدئو حداقل در دو مورد مرتکب اشتباه می‌شود، 1) اینکه با استفاده از محتوایی که خودش تهیه و تولید نکرده درامدزایی می‌کند و 2) با وجود اینکه در نقش یک موتور جستجو ظاهر می‌شود خودش را در گوگل ثبت می‌کند و مانع رشد برنامه‌سازان اصلی می‌شود. اگر این دو اشتباه در این استارت‌آپ سریعا برطرف نشوند، یوتوب طلایی هم می‌تواند به اندازه‌ی تلگرام طلایی در دردسر بیفتد.
گیم‌نیوز مدعی ویدئوهایی که در کانال آپارات خود منتشر کرده (از جمله محتوای اختصاصی تولید شده توسط خود) و بازنشر آن‌ها در سرویس دیدئو نیست، اما با توجه به حساسیت‌های تازه به وجود آمده در این حوزه، تا برطرف شدن ابهامات و ایرادات وارد بر این سرویس و خدمات آن، دست از پیگیری بر نخواهد داشت.
به نظر من دیدئو باید از ویدئوهای خارجی استفاده کنه که قرار و قانونی با ایران ندارند. هرچند که بیشتر ویدئوهای آپارات تبلیغ سایتها و سرویس‌های سازنده‌ی ویدیوهاست که هرچه بیشتر پخش بشه تبلیغ رایگان برای سازنده‌هاست. من که خودم با اینکه تعهدی نسبت به جایی و کسی ندارم اگه بخوام ویدئویی رو بازنشر کنم ترجیح میدم ایرانی نباشه.
ممنونم سعید بابت دغدغه‌ای که داشتی و مطلب خوبی نوشتی. همونطور که گفتی، کسب درآمد از روی محتوایی که دیگران تولید می‌کنند، دقیقا محل مناقشه با این سرویس است. امیدوارم با پیگیری‌هایی که انجام میدیم، این مشکل رو برطرف کنیم. این رو هم بگم که بر خلاف چیزی که ممکنه تصور بشه، ما قانون خوبی برای حمایت از حقوق مولفین داریم که فقط نیازمند پیگیری خود ما به عنوان تولیدکننده محتوا است.