قصهی زنان هندوستان قصهای طولانی است. بعد از استعمار و تعصب و بیکاری و سیل و آدمربایی و تجاوز، حال به آرامشی نسبی رسیده است. بااینکه رواداری در شهرهای بزرگ هندوستان به تبعیت ازآنچه بریتانیا برای آنان جا گذاشت بالاتر از شهرهای دیگر است اما هنوز معضلی جهانی وجود دارد که از بین نرفته است. و آن به رسمیت شناختن چیزی به نام زن است. به رسمیت شناختن نهتنها توسط مردان که توسط جامعه و نهادها و ساختارها و در سختترین مرحله خود زنان. آنگاه در مرحلهی بعدی است که میتوان از چیزی به نام موضوعیت نداشتن جنسیت صحبت کرد. Lust Stories نمایشی ملودرام و برشی حزنانگیز از وضعیت هندوستان امروز است که همچنانی که از کلیشههای غربی باور خودداری کند سعی بر آن دارد که واقعیت طبقات مختلف هندوستان را به تصویر بکشد. Lust Stories نه در پی نشان دادن زنهای قربانی جامعه و نه تصویر کردن مردانی بیرحم در جامعه است. فیلم در پی خرد کردن وضعیت از یک حالت کلی به چند روایت جزئی است که هر یک بااینکه در محوریت زنان و امر جنسی اشتراک دارد اما هر یک نیازمند در نظر گرفتن جزییات خود است. با همهی این تفاسیر خط پیرنگی آن را در برمیگیرد که بتواند چهرهای کلی از پس این روایتها برای مخاطب ترسیم کند. در ادامه با نقد و بررسی فیلم Lust Stories با گیمنیوز همراه باشید.
فیلم تصویرگر چهار داستان از چهار زن مختلف در چهار طیف مختلف جامعهی هندوستان است. گرچه روایتهای چهارگانهی فیلم به دلیل تنوع کارگردان دارای افتوخیزهای بسیاری است اما میتوان گفت در شکستن تابوی میل و ارضای زمانه در جامعهی خودش موفق عمل میکند. روایت اول داستان معلم زبان انگلیسیای است که عاشق یکی از شاگردان خود میشود. حال باید او بین حس خیانتی که به دلیل تأهل خود دارد و احساس بی بدیل خود به شاگرد تناسبی برقرار کند که در این راه ناکام میماند و همواره در رفت و آمد است. این اپیزود با استفاده از لحنی طنز سعی در نشان دادن گسستی جدی میان ارزشهای پذیرفتهشدهی جامعه و میل زنانه دارد. شاید بتوان گفت شرح این قسمت در قطعهی چهارم فیلم به نحو صریحتر اما ضعیفتری ادامه مییابد.
اپیزود دوم قصهی زنی خدمتکار است که با صاحبخانهی خود همخوابه است و روزی متوجه میشود که وی قصد ازدواج دارد. زن با تمام تمنایی که دارد و تمام حس خیانتی که احساس میکند نمیتواند از طبقهی خود بالاتر رود و این خواستگاری را بهمثابهی واقعیتی تلخ قبول میکند و در خود میشکند.
زنان هنوز لابهلای درهای فرهنگی گیر کردهاند و نمیتوانند نه هویتی برای خود دستوپا کنند و نه از هویت سنتی خود بگریزند و نه هویت مدرن را بپذیرند. تا آن حدی که همچنانی که پوشیدن ساری برای آنها دشوار است، فانتزیهای جنسی آنها از همتایان غربی خود هم پیشی میگیرد.
در اپیزود سوم و شاید بهترین اپیزود این فیلم ما شاهد آن هستیم که فیلمساز یک موقعیت تراژیک را به نمایش میگذارد. در این اپیزود زن با همخوابگی با صمیمیترین دوست شوهرش به وی خیانت میکند اما این دوست صمیمی در لحظهای که زن میخواهد همهچیز را به شوهر بگوید و خود را از این تناقض رهایی بخشد به قالبهای مردسالار پیشین برمیگردد و وی و شوهرش را به رواداری و زندگی با یکدیگر توصیه میکند. شاید عصارهی محتوایی فیلم در این اپیزود بهوضوح دیده میشود. جایی که زن برای خود و نه صرفاً برای جلب اعتماد شوهر یا دوست شوهر خود اقدام و عمل میکند و از پیامدهایی که منتظر او است ابایی ندارد.
در اپیزود چهارم با لحن طنزی که مخصوص فیلمهای جریان اصلی هندوستان است شاهد ازدواج سنتی زن و شوهری هستیم که بااینکه هر دو تحصیل کردهاند اما از نیازهای جنسی یکدیگر بیخبرند و نمیتوانند در ارضای آن بکوشند. بنابراین زن به خاطر این موضوع تصمیم دیگری میگیرد و خود برای برآوردن و ارضای نیازش اقدام میکند. شاید لحن صریح و گلدرشت این اپیزود از فیلم Lust Stories تااندازهای بیارتباط با دیگر بخشهای فیلم به نظر برسد اما باید دانست برای استفاده از چنین تیغ تیزی آن هم در جامعهای که در بخشهایی از آن تجاوز همچنان رواج دارد فیلمساز ناچارا به لحن طنز روی آورده است تا اندکی بتواند تندی این موضوع را کاهش دهد.
نکته مهم دیگری که فیلمسازان این فیلم بر آن بسیار تأکید کردند بحث آشفتگی زبانی شخصیتها در ارتباط با آشفتگی ذهنی و به طریق اولی آشفتگی فرهنگی جامعهی ایشان است. درگیری هر یک از شخصیتهای اصلی فیلم با زبان انگلیسی فیلم را به ملغمهای از زبان هندو و انگلیسی تبدیل کرده است و در اپیزود آخر به نحوی نیشدار با تأکید مادر دانش آموز بر کوتاهی لباس یا خواندن رمان لولیتا پررنگ شده است. سعی و تأکید فیلم بر این بوده است که این گسست و رفتوآمد میان سنت هندو و جامعهی مدرن جهانی امروز خبر از پلشتی و آشوب جامعهی هندی دهد. آن جایی که زنان هنوز لابهلای درهای فرهنگی گیر کردهاند و نمیتوانند نه هویتی برای خود دستوپا کنند و نه از هویت سنتی خود بگریزند و نه هویت مدرن را بپذیرند. تا آن حدی که همچنانی که پوشیدن ساری برای آنها دشوار است، فانتزیهای جنسی آنها از همتایان غربی خود هم پیشی میگیرد.
گرچه روایتهای چهارگانهی فیلم به دلیل تنوع کارگردان دارای افتوخیزهای بسیاری است اما میتوان گفت در شکستن تابوی میل و ارضای زمانه در جامعهی خودش موفق عمل میکند.
Lust Stories با بازی زبانی نزدیکی میان lust و lost نه شرح تمناهای جنسی زنان در طول اپیزودهای مختلف فیلم است که صدای ناشنیده شدهی زنانی است که نه خودخواستههای خود را شناخته بودند نه خواستههایی که داشتهاند به رسمیت شناخته شده بود و چه فریاد و چه نجوای آنها در کوچهپسکوچههای تاریخ گم شده است. فیلم از شرح خاطرات و برشهای خالی از تاریخ، عبور میکند و خود را در جایگاهی میبیند که حال باید به این نجواها و فریادها و بیش از هردوی آن تمناها و امیال پاسخ دهد.