در قسمت قبل 50 سال سینما را مورد بررسی قرار دادیم. با شاهکارهای ملییس آشنا شدیم، آغاز استاپ موشن را دیدیم و در کنار بررسی چند تا از بزرگترین فیلمهای تاریخ سینما دیدیم که چطور جریانی چون اکسپرسیونیسم آلمان باعث پیشرفتهای چشمگیر در سینما شده. حالا از عصر معجزه گذشتهایم و در این قسمت قرار است که جلوههای ویژه را در دورانی برسی کنیم که جریانهای مهم تاریخ سینما از پی یکدیگر طلوع میکنند و هالیوود ورشکسته بهمانند ققنوسی از خاکستر خود دوباره بلند میشود و عصری را شروع میکند که در آن تخیل انسان و در واقع ابزار تبدیل این تخیل که جلوههای ویژه است حرف اول را میزند و از هیولاها و سفینهها و در کل جلوههای ویژهای خواهیم گفت با مهارت سازندگانشان هم باعث جاودان شدن فیلمها شده و هم بر آینده تاثیر بزرگی گذاشتند. با گیمنیوز در این بررسی همراه باشید.
11- Creature From The Black Lagoon (1954)
هیولای این فیلم بهشدت میتواند یادآور هیولای آبزی موردعلاقهی گیلمرو دل تورو باشد. هیولایی که در فیلم «پسر جهنمی» برای او شهرت بسیار به ارمغان آورد و در فیلم “Shape of Water” تعداد زیادی نامزدی و جایزه؛ اما حدود 60 سال پیش بود که ما برای اولین بار در «هیولایی از باتلاق سیاه» با این جنس هیولاهای آبزی روبرو شدیم. هیولایی که برای درست کردنش باید ساعتها وقت میگذاشتند و جوری آن را طراحی میکردند که درصحنههای زیر آب هیبت هیولاوارانهاش به یکباره از هم نپاشد که تیم سازندهی فیلم بهخوبی این کار را انجام داد و هنوز هم بعد از گذشت 64 سال دیدن این فیلم میتواند جوری شما را بترساند که دیگر هیچوقت سمت شنا کردن در رودخانهها نروید!
12- Godzilla (1954)
بدون شک گودزیلا را میتوان در کنار کینگکونگ مهمترین هیولاهای عظیمالجثهی سینما دانست که خوشبختانه یا بدبختانه به لطف سیاستهای برادران وارنر بهزودی قرار است آنها را کنار هم ببینیم. این هیولای بزرگ که هیچوقت دقیقاً معلوم نشد دشمن انسانهاست یا مدافع آنها، ملیتی ژاپنی دارد و برعکس الآن که با بهترین جلوههای ممکن دارد ساخته میشود در 1954 بهسختی ساخته شد. ژاپنیها مجبور شدند برای خلق این هیولا به دلیل کمبود بودجه از موادی ساده و ارزان استفاده کنند و آنقدر کار خود را خوب انجام دادند که نتیجهی فیلم یک هیولای بزرگ و ترسناک بود که لرزه بر تن تمام زمینیان میانداخت. چه خود ژاپنیها و چه هالیوودیها نسخههای مختلفی از گودزیلا را ساختند. هرچند که هیچکدام هیچوقت به شوکهکنندگی و منحصر به فردی نسخه اول نخواهند بود.
اولین بازیگر نقش گودزیلا، هارو ناکاجیما، در سن ۸۸ سالگی درگذشت
اولین تریلر فیلم Godzilla: King of the Monsters و هیولاهای عظیم الجثه در کامیک کان ۲۰۱۸
13- The Ten Commandments (1956)
«ده فرمان» با همهی افتخارات تاریخی که دارد از نظر جلوههای ویژه هم بسیار فیلم مهمی است. این فیلم علاوه بر اینکه ششمین فیلم پرفروش تاریخ سینماست (به احتساب تورم) تصویر و تصاویری را به سینما آورد که ازیکطرف زاده پیشرفتهای تکنولوژی اثر خودش بود و از طرف دیگر زادهی تخیل و مهارت بینظیر سیسیل ب دمیل. این کارگردان که حدود 20 سال پیش هم تلاشی برای ساخت فیلم کرده بود حالا با استفاده از بهترین تجهیزات توانست جوری دریای سرخ را بشکافد که هر بینندهای با دیدنش شگفتزده میشود و اگر فیلم فقط همین یک صحنه بود بازهم آن را لایق اسکار جلوههای ویژهای میکرد که گرفت.
14- Jason And The Argonauts (1963)
فیلم ترکیبی از بناهای تاریخی و استاپ موشن است که اولی بر تاریخی بودن آن تأکید دارد و دومی اسطورهای بودن فیلم را شکل میدهد. مهمترین بخش فیلم از نظر جلوههای ویژه خلق اسکلتهای جنگجوی فیلم بود که توسط ری هریهاوزن طراحی شد و با وسواس بسیار زیاد توسط خودش هم بهسختی اجرا شد. در عظمت کار این طراح جلوههای ویژه فقط ذکر همین نکته کافی است که «جرج لوکاس» گفته اگر او نبود احتمالاً استار وارزی هم وجود نداشت!
«تام هنکس» هم این فیلم را بزرگترین فیلم تاریخ سینما معرفی کرده است. فیلمی که درصد بسیار زیادی از این بزرگی را بدون شک مدیون جلوههای ویژهی منحصربهفردش است.
15- 2001: A Space Odyssey (1968)
بهجرئت میتوان مهمترین فیلم این لیست را «2001: یک ادیسهی فضایی» دانست. فیلمی که توسط یکی از وسواسیترین کارگردانهای تاریخ ساختهشده و به دلیل همین وسواس، کوبریک از بهترینها برای خلق فیلمش استفاده کرده و تا مطمئن نشده که بهترین را ساخته دست از تلاش برنداشته است. فیلم حاصل همکاری بسیار مهم کوبریک و آرتور سی کلارک است که لقب بهترین نویسندهی علمی و تخیلی زمان خود را به دوش میکشد و یک قصهی عالی را به کوبریک تقدیم کرده است. ازنظر جلوههای ویژه هم کوبریک با داگلاس ترامبل همکاری داشته و محصول این همکاری چنان باشکوه است که بعد از گذشت 50 سال هنوز هم شبیه به آن را نداریم و مدام با فیلمهایی روبرو میشویم که از این فیلم تأثیر گرفتهاند.
همچنین شاید بهتر است وارد حرف بزرگی که کوبریک در این فیلم زده نشویم. در زمان خودش هم همانقدر غیرقابلباور بود که سفر به ماه میتوانست غیرقابلباور باشد! و حتی خیلی دچار این توهم توطئه شدند که نکند همان نابغهای که این را ساخته فیلم به سفر به ماه را هم ساخته و کسی اصلاً به ماه نرفته است؟
ده فیلم علمی-تخیلی برتر از نگاه دانشمندان
16- Goke, Body Snatcher From Hell (1968)
ژاپنیها در دهه 60 با استفاده از هنر خاص و منحصربهفردی که داشتند و تکنولوژیهای طراحی صحنهی قوی، بسیار در ساخت جلوههای ویژه پیشرفت کردند و حتی میتوان گفت که از هالیوود آن زمان هم جلو زدند البته باید به این نکته هم اشاره کرد که هالیوود در آن زمان در حال ورشکستگی بود.
یکی از بهترین نمونههای جلوههای ویژه آن روزها که از نمونههای هم زمان هالیوودی خود بسیار بهتر و قویتر است همین فیلم است. فیلمی که از یک طرف ما موجودات شبه خونآشام و آدم فضاییها را داریم و از طرف دیگر بیانیهای است ضد جنگ ویتنام. گفتنی است که تارانتینو در صحنهی پایانی قسمت اول «بیل را بکش» (Kill Bill Vol. 1) که هواپیما در یک نورپردازی خاص در حال پرواز است به این فیلم ادای دین کرده است.
17- Eraserhead (1977)
این فیلم اولین فیلم زندگی دیوید لینچ است که آن را در 21 سالگی ساخت و به باور خیلی از طرفدارانش لینچیترین فیلمش همین فیلم است. درواقع لینچ اول نقاشی میکشید بعد دید که سینما خیلی بهتر میتواند مفاهیمی که او قصد بیانش را دارد منتقل کند و درنتیجه چند فیلم کوتاه ساخت و جوایزی را برد و با پول آن جوایز دست به خلق این فیلم زد. فیلمی که البته از ایده تا اجرای کامل آن چند سال زمان برد ولی آنقدر خوب بود که مسیر فیلمهای بعدی او را هموار سازد.
اما دلیل اینکه این فیلم باید در این لیست باشد خلق کودکی عجیب است که در تمام طول فیلم بر روی اعصاب شما میرود و خیلی واقعی به نظر میرسد و نکتهی جالب این است که لینچ هیچگاه تکنیک خلق این نوزاد را فاش نکرده و حتی جواب کوبریک را هم نداد!
درباره دیوید لینچ
18- Star Wars (1977)
در سال 1975 جرج لوکاس که از کمک استودیوهای هالیوودی برای ساخت فیلم جدیدش ناامید شده بود، استودیو جلوههای ویژهی خود را با نام نور و جادوی صنعتی تأسیس کرد. استودیویی که فقط یک هدف داشت و آن هدف ساخت یک فیلم علمی و تخیلی به نام استار وارز بود. این هدف همانطور که همه میدانیم نهتنها محقق شد بلکه به دنبال آن 8 فیلم بزرگ سینمایی و تعداد زیادی انیمیشن و سریال و محصولات دیگر به وجود آمد که همهی اینها ثمرهی تسلیم و ناامید نشدن جرج لوکاس بود.
لوکاس در آن استودیو شخصاً با رعایت مقیاسهای دقیقی دست به خلق مینیاتورهای بناها و شخصیتهای داستان زد و در اجرای آنها هم بسیار خوب عمل کرد و واقعاً جا دارد که استار وارز در این لیست بارها تکرار شود.
Academy Originals: هیولاها در سینما چگونه ساخته میشوند؟
19- Alien (1979)
این فیلم را میتوان اولین فیلم واقعاً ترسناک فضایی دانست. فیلمی مانند استار وارز که تا به امروز هم تأثیرش بر سینما مانده و همنسلهای جدیدش دارد تولید میشود و در کنار خلق سفینه و فضایی منحصربهفرد یک ویژگی مهم ازنظر جلوههای ویژه دارد و آنهم هیولای داستان است. هیولایی که ترکیبی است از حشرهای غولپیکر که دهانی چون کوسه دارد و آنقدر خوب طراحی و اجرا شده که هنوز بعد از گذشت نزدیک 40 سال در فیلمهای جدید سری هم ما باز به همان شکل و کیفیت داریم او را میبینیم.
20- The Beyond (1981)
لوچو فولچی همیشه با فیلمهای وحشتناکش شناخته میشود. فیلمهایی که با خلق صحنههایی ناخوشایند کاری میکنند بیننده با حالی بد از سالن سینما خارج شود. حال با استانداردهای خود فولچی هم این فیلم بسیار عجیب است و البته صحنههای مهمی هم ازنظر پیشرفت جلوههای ویژه دارد. صحنههایی مثل حل شدن بدن در اسید، خوردن صورت انسان، حملهی سگها، زامبیها و انفجار یک سر که هنوز هم میتواند مخاطب امروز را شوکه کند.
ادامه دارد…