به سوی اسکار – نقد فیلم Borat 2 – از آنفلوانزای ووهانی تا قفس طلایی ملانیا

تماشای این فیلم برای کودکان زیر سه سال ممنوع است. فیلم Borat: Subsequent Movie یا Borat 2 با این جمله آغاز میشود. بورات 2 فیلمی که فقط ظاهرا و اسما دنباله قسمت اول آن است. با فیلمنامه‌ای با نهایتا سه یا چهار پیچیدگی داستانی که همان هم اصلا آن‌طور که باید شکل نمی‌گیرد، به نظر فقط در حد یک کمدی سطحی باقی می‌ماند. در ادامه با نقد فیلم Borat 2 همراه گیم‌نیوز باشید.

«بورات دنباله فیلم: رساندن رشوه‌ای بی‌نظیر به دولت آمریکا برای منفعت دولت یک زمانی با شکوه قزاقستان». فکر میکنم اسم بلند بالای فیلم به اندازه کافی حق مطلب را ادا میکند. مافوق بورات رئیس جمهور قزاقستان، ماموریتی برایش دارد. لازم به ذکر است که او تهیه‌کننده سابق بورات «عظمت» را تبدیل به صندلی کرده که بورات در سکانسی روی آن می‌نشیند و به این روش می‌فهمیم که چه قدر جدی است. ماموریت، بردن هدیه‌ای برای سران آمریکایی در راستای رابطه برقرار کردن با آن‌ها است. هدیه مورد نظر «جانی» میمون تلویزیونی و مشهور قزاقستان است.

اما در نهایت به جای هدیه اول که جانی بود، بورات می‌ماند و دخترش توتار با بازی «ماریا بکلووا» که خودش را داخل جعبه حاوی جانی پنهان کرده و دنبال بورات به آمریکا آمده است.

حالا بورات مانده و دختر پانزده ساله‌اش روی دستش که در راه نیز جانی را خورده است. طبیعتا بورات باید سریعا به فکر نقشه‌‌ی جایگزین بیافتد که جلوی اعدام شدنش را بگیرد. قرار بر این می‌شود که دخترش را به‌عنوان هدیه به معاون رئیس جمهور دولت ترامپ، «مایک پنس» تقدیم کند. مشخصا با گندکاری‌های همیشگی و مخصوص به بورات، این نقشه هم عملی نمی‌شود و فقط خلاصه بر نشان دادن بازخورد پنس در فیلم میشود. ولی، «رودی جولیانی» شهردار سابق نیویورک، وکیل و طرفدار پر و پا قرص ترامپ جایگزین مایک پنس می‌شود.

اما با تمام این حرف‌ها بوراتی که در این قسمت میبینیم اصلا شباهتی به بورات سال 2006 ندارد. این بورات ظاهرا روشنفکری به روز شده است که سریعا کار با گوشی هوشمند برایش عادی می‌شود و به بحث و مناظره راجع به مسائل سیاسی با دو دوست جدید آمریکایی‌اش می‌پردازد. به جز سکانس معذب کننده اولین لحظات خرید گوشی هوشمند، رقص باروری معروف و خون آلود و سقط جنینی که یک سوتفاهم بزرگ و عجیب است دیگر خبری از سکانس‌های غافلگیرکننده و عجیب و غریب و خجالت آور مخصوص بورات نیست.

بورات تبدیل شده به یک سلبریتی، که همه او را می‌شناسند و می‌خواهند با او سلفی بگیرند. پس به همین دلیل دائما مجبور است لباس مبدل بپوشد که کسی او را نشناسند.

جنبه سیاسی و نگاه سیاست‌زده کوهن را میتوان در کل اثر دید و تاثیر شدیدش روی شخصیت‌پردازی بورات به وضوح حس می‌شود. بورات تبدیل به یک روشنفکر سیاسی شده که با دوستان جمهوری خواهش دور هم جمع می‌شوند و دموکرات‌ها را دست می‌اندازند و برایشان آهنگ می‌سازند.

درواقع شما دارید افکار کوهن و حتی خود کوهن را فقط در ظاهر و لباس بورات می‌بینید. این آشکارترین دیدگاه فیلم هست. هیچکدام از موقعیت‌ها آنطور که باید شکل نمی‌گیرند. نه دختری که در اصطبل زندگی می‌کند و آرزویش ازدواج است، -که پیامدش یک قفس طلایی مثل قفس ملانیا ترامپ است- آن حس تاسف عمیق را در شما ایجاد می‌کند؛ نه رابطه‌ی پدر و دختری که کم کم در حال شکل‌گیری است، که فکر کنم نچسب‌ترین و خام‌ترین درامی است که تا به‌حال دیده‌اید. و نه نگاه جنسیت‌زده به زنانی که دفترچه راهنما دارند و نه بازخورد و ری‌اکشن نابازیگران فیلم که خیلی عادی با مسائل به این عجیب و غریبی برخورد می‌کنند.

شاید به خاطر همین مسائل باشد که Borat 2 تبدیل به یک فیلم تبلیغاتی با تاریخ انقضاء مشخص شده است. به نظر می‌رسد که کوهن خواسته و دانسته پتانسیل و محبوبیت فیلم و حواشی‌اش را قربانی مسائل سیاسی روز و تنفر و نگاه خودش به جمهوری خواهان می‌کند.

در کل به جز لحظه‌ی خجالت‌آور رودی جولیانی و توتار دختر بورات در اتاق که هنوز هم بحثهای اطراف‌اش باقی و درجریان است و با تدوین در آمده بقیه فیلم دخلی به سری قبلی ندارد.

حس مستندنما بودن و دوربین روی دست و کلیت فیلم که براساس همین سبک داستانگویی انتخاب شده، آن انتظاری که از «ماکیومنتری» داریم را اصلا و ابدا برآورده نمی‌کند. البته لازم به ذکر است که فیلم به صورت مخفی و در دوران شیوع ویروس کرونا یا به قول بورات «آنفولانزای ووهانی» فیلمبرداری شده. این یکی از نکات جذاب فیلم است که گاها باعث برانگیختن حس همذات‌پنداری ما با فضای فیلم می‌شود.

ماکیومنتری دوربین مستند گونه‌ای است که طنز چاشنی آن شده ولی ما اصلا چنین حسی از فیلم و به ویژه بازی نمی‌گیریم. کاملا مشخص است که همه‌چیز خیلی دقیق از قبل برنامه ریزی شده است. در سکانس‌های آخر، تام هنکس و دلیل ابتلایش به ویروس کرونا را می‌بینیم که مشخصا بورات است وقتی که می‌خواهد از او امضا بگیرد.

این فیلم بیشتر از اینکه باعث شود بخندید، دلیلی می‌شود برای این‌که فقط پوزخند بزنید و تلخی‌های دنیا از جمله ویروس کرونا، بیشتر از قبل توی ذوقتان بزند.

در آخر متوجه می‌شویم که کووید-19 یک دسیسه ساخته دست بشر، و صد البته دولت قزاقستان است. آن هم فقط از سر لج و لجبازی و گرفتن انتقام از کل جهان ساخته شده که گویا عملی هم می‌شود. ولی با تمام مسائلی که به آن‌ها اشاره شد، باز هم بورات خشم دولت قزاقستان را برانگیخت و باعث شد که انجمن آمریکایی‌های قزاق به دلیل توهین‌هایی که در فیلم به نژاد قزاق می‌شود خواستار بایکوت فیلم در جشنواره‌های جهانی مثل، گلدن گلاب و اسکار 2021 شود. فیلم بورات 2 به‌دلیل پرداختن به کلیشه‌های قومی، نژادپرستی و بیگانه‌ستیزی محکوم شده است. معلوم نیست در اسکار، چه بر سر فیلم خواهد آمد.