آنتونی هاپکینز، سودربرگ، آگاهی سیاسی و مورد عجیب و غریب اسکار ۲۰۲۱

جوایز اسکار 2021 همچنان که می‌دانید به برندگانشان رسیدند. حدود بیش از یک سال پیش اندکی پس از برگزاری مراسم اسکار 2020 جهان درگیر شیوع یک بیماری خطرناک شد. کووید-19 که با شیوع هر چه بیشترش در سراسر جهان، مخاطبین سینما را در درجه اول و تولیدکنندگان را سپس تحت تاثیر قرار داد. وضع به قدری وخیم بود که برای مدتی طولانی نه تنها سالن‌های سینما که فیلمبرداری فیلم‌ها هم تعطیل بودند. در چنین شرایطی کمتر کسی دیگر به اسکار 2020 فکر می‌کرد. آن‌چه مراسم جذاب آکادمی را طی سال‌ها به یک اتفاق سیاسی اجتماعی دور از هنر و هیاهوی واقعی سینما تبدیل کرده بود. آن‌چه در سال 2020 در قامت «اولین اسکار بهترین فیلم برای یک ساخته آسیایی» متبلور شد، اما به سرعت تحت تاثیر یک ویروس آسیایی قرار گرفت.

جو حاکم بر هالیوود اکنون بیش از همیشه با آن‌چه تارانتینو در «روزی روزگاری هالیوود» تصویر می‌کند فاصله گرفته است. گذشت زمان تنها یکی از دلایل این فاصله است. مدرن شدن ضبط و فیلمبرداری، سالن‌ها و پرده‌های سینمای عریض‌تر، سه بعدی و بسیار پیشرفته، تنها سطح این تغییرات هستند. با تغییر نسل تهیه‌کنندگان و مجریان هالیوود، آن‌چه بیشتر از هر چیز تغییر کرده است سرنوشت فیلم‌ها در نظر افراد و جریان‌های تاثیرگذار است. کافی است لیست نامزدهای جایزه بهترین فیلم سال‌های 90 تا 98 را مرور کنید. اسکار همیشه پناهگاهی برای تولیدات هیجان‌انگیز، سرگرم‌کننده و پر از جذابیت،‌ ستاره، فروغ و زرق و برق هالیوودی بوده است. تقریبا معادل آن‌چه از سینمای آمریکا می‌شناسیم.

تصویر سینمای آمریکا که سلطه‌اش بر سینمای دنیا هیچ‌گاه بیشتر از امروز به چالش کشیده نشده است تصویر ثابتی است. یک قهرمان، چند شخصیت دیگر، یک روایت با پستی‌ها و بلندی‌های فراوان و دست آخر یک پایان فریبنده که همه را راضی کند. اصولی که سینمای دنیا را تحت تاثیر قرار داده است.

آکادمی به عنوان قدیمی‌ترین برگزارکننده یک مراسم سالانه در تقدیر و تشکر از فیلم‌سازها و ستاره‌های سینما اکنون روزهای خوشی را سپری نمی‌کند.

جایزه اسکار چندین سال است که به کارگردان‌های ممتاز هالیوودی برای تقدیر از دست‌آوردهایشان در سینما تعلق نمی‌گیرد. فیلم‌هایی که هر ساله گیشه را تکان می‌دهند و در رسانه‌ها سر و صدا می‌کنند اغلب در مراسم اسکار جایی ندارند. تولیدات سینمایی هم به طبع رفته رفته به سمت آثار شعاری بدون قصه‌های مجذوب‌کننده حرکت کرده‌اند. سری‌سازی‌های کمپانی‌های فیلم و فیلم‌های ابرقهرمانی از یک طرف و فیلم‌هایی که هر سال برای کسب جایزه اسکار با شعارهای اغلب سیاه و سفید خود ساخته می‌شوند از طرف دیگر، وضعیت سینمای آمریکا را عجیب کرده‌اند. فیلم‌سازها دیگر کم‌تر به سراغ سوژه‌ای بکر و شخصیت‌های قدرتمند و باجذبه می‌روند. روایتگران فیلم که وظیفه خلق الگوهای زیستی برای مخاطبین را بر عهده داشتند اکنون مشغول تخریب الگوهای پیشین برای نسل جوان‌تر مخاطب سینما هستند.

در اسکار 2019 اسپایک لی پشت به صحنه اهدای جایزه بهترین فیلم ایستاد و صدای اعتراض خود را به جهان رساند. این فیلمساز قدیمی هالیوودی که در فیلم‌های خود مدام از زندگی سخت و تحت تبعیض سیاهان می‌گوید، هنوز هم در اسکار جدی گرفته نمی‌شود. اولین بار «رساندن خانم دیزی» اسکار را از اسپایک لی گرفت و دو سال قبل هم فیلم «کتاب سبز» که روایتی مشابه داشت. در عوض اسکار هر سال در به رسمیت شناختن «جنسیت»، «نژاد» و «خط فکری» فیلمسازان به جای «مهارت»، «توانایی» و «کیفیت» ارائه آن‌ها پیشرفت کرده است.

در سال 2014 برای آخرین سال در قرن بیست و یک تعداد تماشاگران مراسم اسکار از 40 میلیون بیشتر بود. امسال هم برای اولین بار تعداد بینندگان این مراسم به کمتر از 10 میلیون نفر رسیده است.

نه این‌که حتما بین رویه‌ای که آکادمی برای اهدای جوایز پیش گرفته و آمار بینندگان اسکار 2021 ارتباط مستقیمی باشد، اما این دو نمی‌توانند آن‌قدر هم بی‌ارتباط به یکدیگر باشند. در شرایطی که داوران رسما اعلام می‌کنند که بسیاری از نامزدها را حتا تماشا نکرده‌اند، چه چیزی مهم‌تر از جنسیت، نژاد و خط فکری ممکن است در انتخاب بهترین‌ها نقش داشته باشد؟ سن؟ کلاس کاری؟ پرستیژ؟

 

مورد آنتونی هاپکینز همین‌جا قابل بررسی می‌شود. وقتی «کلوئی ژائو» به عنوان یک کارگردان زن دورگه جوان عنوان بهترین کارگردان سال را از آن خود کرده است و وقتی که فیلم یک ساعت و نیمه Nomadland بدون هیچ جذابیت و ویژگی هالیوودی بهترین فیلم سال شده، آبرویی از اعضای آکادمی خرج شده است. مهم نیست که چقدر برای چنین جایزه‌ای از یک مراسم تقریبا 100 ساله هزینه شده است. مهم آن است که در نظر رسانه‌های تاثیرگذار، اسکار یک مراسم با صحت سیاسی مورد قبول باشد. جوایزی که در آگاهی کامل سیاسی و اجتماعی به برندگانی اهدا شده‌اند که عمدتا حائز صلاحیت سینمایی، حداقل با معیارهای مشخص هالیوود نیستند.

شاید اهدای جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد به «آنتونی هاپکینز» برای فیلم «پدر» درست‌ترین تصمیم اعضای آکادمی در اسکار 2021 باشد. اما این جایزه آن‌قدر که آن‌ها فکر می‌کنند در بازگرداندن حیثیت اسکار تاثیری نخواهد داشت. چه آن‌که این بازیگر تایید کرده است هنگامی برگزاری مراسم اسکار در کشور زادگاهش یعنی «ولز» خواب بوده! و اصلا مراسم را ندیده است. و سپس به یک موضوع خیلی مهم اشاره می‌کند. «چادویک بوزمن» بازیگر فقید آفریقایی-آمریکایی که کاندیدای اصلی دریافت این جایزه اسکار بود. از نظر آنتونی هاپکینز 84 ساله، بوزمن خیلی زود از بین آن‌ها رفته است. اما این حرف چه معنای دیگری می‌تواند داشته باشد؟

هاپکینز، همچون ما سخت باور می‌کند که آکادمی این جایزه را به او داده باشد. برای بازی شگفت‌آور و تحسین‌برانگیزش در فیلم The Father که یک نویسنده تئاتر ساخته است. در حرکتی که از اعضای آکادمی در این سال و این شرایط بعید بوده است.

 

 

اسکار 2021 در جلب رضایت همان مخاطب اندکی 10 میلیونی خود هم موفق نبود. این مراسم میانگین امتیاز 1.5 را کسب کرد که یک فاجعه است. نه نامزدهای امسال فیلم‌های برجسته‌ای بودند و نه تب و تاب همیشگی فصل جوایز این مراسم را جذاب می‌کرد. در عوض تعدادی فیلم و فیلمساز برجسته شدند که کمتر کسی به کار آن‌ها علاقه‌مند بود. فیلم Nomadland و فیلم Promising Young Woman هر دو ساخته‌های کارگردان‌های زن بودند که امسال مورد توجه قرار گرفتند. اما به جرات می‌توان گفت که این فیلم‌ها هیچ‌کدام به خودی خود چیزی برای ارائه نداشتند. چه بسا اگر سازنده آن‌ها مرد بود تا این‌ حد از آن‌ها استقبال نمیشد. و حتا بدتر، مورد انتقاد بیشتری هم قرار می‌گرفتند.

اما همه ما می‌دانیم که این روند روزی تغییر خواهد کرد. البته که اگر بخواهیم بگوییم وضعیت دوباره به نفع فیلم‌های واقعا تاثیرگذار سینما و ساخته‌های جذاب کارگردان‌های بزرگ تغییر می‌کند خوش‌بینانه است. شاید اوضاع از این هم وخیم‌تر بشود. و روزگاری را شاهد باشیم که معیارهای دست‌چندمی فراتر از جنسیت و نژاد افراد در تقدیر از کارشان مورد اهمیت واقع شود. اکنون تا رسیدن به آن روز فرصت داریم فکر کنیم که کدام بیماری خطرناک‌تر است. کووید 19 یا آگاهی جعلی سیاسی در سینما. آن روزی که شاید استیون سودربرگ هم حاضر به کارگردانی اسکار نباشد.