مدتی از انتشار بازی ایرانی مختار: فصل قیام که دنباله‌ی بازی سفیر عشق محسوب می‌شود، می‌گذرد. این بازی بر اساس داستان تاریخی مختار و قیام او است. حال با بررسی بازی مختار با گیم‌نیوز همراه باشید تا نگاهی به این بازی نه چندان خوب بیاندازیم.
صنعت بازی‌سازی داخلی درحال پیشرفت است و در آن شکی نیست. هرروزه موارد بسیار خوبی عرضه می‌شوند که ارزش تقدیر دارند. ما در میان بازی‌های ایرانی موارد بسیار خوبی نیز داریم اما موارد بد نیز کم نیستند. بررسی بازی مختار برای من دشوار بود. به خاطر اینکه از طرفی نباید از آن انتظار یک بازی AAA را می‌داشتم اما در کنار آن باید به طور حرفه‌ای با آن برخورد می‌کردم.
به طور کلی مختار را نمی‌توان یک شاهکار دانست. حتی به جرأت نمی‌توان به آن یک بازی کامل گفت. ایراداتی که در آن وجود دارد باعث می‌شود تا شما متوجه بشوید سازندگان مختار را خیلی با عجله ساخته‌اند و تلاشی برای رفع مشکلات موجود در آن نکرده‌اند. البته زمان و وقتی که روی آن گذاشتند بسیار با ارزش بوده ولی باید بیشتر روی آن کار می‌کردند تا بازی به بهترین شکل ممکن عرضه شود. حال با بررسی کامل بازی مختار با ما همراه باشید.
بررسی را با نکات مثبت این بازی شروع می‌کنیم:
داستان مختار نکته مثبتی که چیز جدیدی ندارد
داستان مختار همان چیزی است که همه انتظار دارند. یعنی شما داستان را بارها شنیده‌اید و در جریانید که با چه موضوعی روبرو هستید. تیم سازنده نیز در جریان این موضوع هست پس تمام تلاش خود را کرده تا داستان را بسیار دقیق و خوب ارائه دهد. تا حدی هم موفق بوده است. داستان مختار اصلاً نقطه ضعف آن نیست به دلیل آنکه هم از لحاظ تاریخی ارزش بالایی دارد و همینطور اینکه پتانسیل خوبی برای بازی‌سازی دارد.
شخصیت اصلی بازی خود مختار است. او زمانی که امام حسین (ع) به شهادت می‌رسد در زندان بوده و نتوانسته به امام کمک کند. حال زمانی که او آزاد می‌شود، تصمیم به قیام می‌گیرد. شما در این بازی با شخصیت‌های بسیاری روبرو خواهید شد که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. با این وجود همانطور که گفتیم داستان چیز جدید یا خاصی ندارد و شما اگر با ماجرای مختار آشنا باشید سورپرایز نخواهید شد.
موسیقی متن زیبا چیزی که بررسی بازی مختار را تا حدی راحت‌تر کرد
یکی دیگر از نکات مثبت این بازی را می‌توان موسیقی آن دانست. برای من موسیقی بازی بسیار مهم است و یکی از مواردی است که به آن به شدت توجه می‌کنم. مختار نیز در زمینه موسیقی شما را ناامید نخواهد کرد. تنوع خوب به همراه تناسبی که با شرایط بازی دارد همگی باعث می‌شوند تا به یکی از نکات مثبت بازی مختار تبدیل شود. با این حال بدون مشکل نیست.
در بسیاری از مواقع بود که موسیقی با شرایط بازی تغییر نمی‌کرد. امکان داشت شما وارد مبارزه شوید اما همچنان آهنگ گشت و گذار پخش شود. در برخی مواقع حتی موسیقی اصلاً پخش نمی‌شد و صدایی جز صدای اسب شما وجود نداشت. همین موارد کوچک آنقدر تکرار می‌شوند تا شما به طور کلی تصمیم بگیرید به موسیقی توجه نکنید. در صورتی که یکی از بهترین بخش‌های این بازی همین موسیقی متن آن است.
گیم‌پلی بازی هم نکته مثبت و هم نکته منفی
همان ایرادات ریزی که در ابتدای متن گفتیم باعث می‌شوند تا گیم‌پلی بازی ضعیف شود. به طور کلی گیم‌پلی مختار چیز جدیدی ندارد. شما با بسیاری از المان‌های آشنا در بازی‌های قدیمی روبرو خواهید شد. برای مثال زمانی که می‌خواستم مختار را برای یکی از دوستانم توضیح دهم گفتم: «نسخه ضعیف شده Prince of Persia»
حالا مشکل اصلی اینجاست که این حرف اصلاً به نفع این بازی تمام نمی‌شود. مختار از لحاظ گیم‌پلی مشکلات بسیاری دارد که باعث می‌شود شما از تجربه آن ناامید شوید. اول از همه بخش مبارزه اصلاً دقیق نیست و در بسیاری از اوقات کلیدهای شما اشتباه عملکرده یا عمل نخواهند کرد. برای مثال یکی از عواملی که در بازی‌هایی با مبارزات شمشیری لذت بخش است Parry است. با اینکار شما ضربه دشمن را پس می‌زنید. حال این مورد در مختار نیز وجود دارد اما دکمه پری روی کیبورد کنترل است که در بسیاری از مواقع درست عمل نکرد. این تازه گوشه‌ای از مشکلات مبارزات این بازی است.
در موارد بسیاری شده که دشمنان من در یک دیوار گیر کرده و مجبور شوم مرحله را از اول آغاز کنم. از طرفی تعادل نیز میان قدرت دشمنان وجود ندارد. شما وقتی کمی در بازی به جلو بروید با دشمنانی که تیر و کمان دارند روبرو خواهید شد. اگر شما با بیش از 2 تا از این افراد مبارزه کنید شانس مرگ شما بیش از 80 درصد خواهد بود. به دلیل اینکه این دشمنان بدون وقفه به شما تیر خواهند زد. تیر آن‌ها نیز آسیب جدی به شما وارد خواهد کرد. از طرفی دشمنان تن به تن شما قدرت چندانی ندارند و شما به راحتی می‌توانید آن‌ها را شکست دهید. این عدم تعادل باعث می‌شود تا تمرکز شما فقط روی کمانداران باشد و به طور کامل از لذت بازی می‌کاهد.
«خشم مختار» یک کپی غیر حرفه‌ای از گاد آو وار!
چیزی که در بررسی بازی مختار برای من بسیار عجیب بود مشاهده این مورد بود. خشم مختار قابلیتی است که زمانی که شما چند دشمن را از بین ببرید فعال خواهد شد. این حالت شبیه چیزی مانند Spartan Rage کریتوس است. یعنی مانند همان باید یک خط پر شود تا شما بتوانید از آن استفاده کنید. همینطور اینکه باعث می‌شود تا شخصیت شما بسیار قدرتمند شود.
مشکل اینجاست که حتی با وجود اینکه این قابلیت یک کپی کامل است بازهم مشکلات زیادی دارد. برای مثال در ابتدا به شدت کوتاه است و باید آن را ارتقاء دهید. از طرفی تفاوت چندانی ایجاد نمی‌کند و حس خاصی به کاربر نمی‌دهد. شما با یک انیمیشن روبرو شده تقریباً قدرت شما دو برابر می‌شود اما این حالت خیلی شما را هیجان زده نخواهد کرد. به دلیل اینکه دشمنان همچنان می‌توانند در برابر ضربات شما مقاومت کنند. چیزی که باعث می‌شود کل این حالت خشم مختار زیر سؤال برود.
محیط بازی؛ فضای زیاد جزییات کم
محیط دنیای مختار چیز جالبی است. در آن فضاهای بسیاری وجود دارد با این وجود هیچ موردی در آن حضور ندارد. بررسی بازی مختار اینجا بسیار چالش برانگیز شد. به دلیل اینکه شما اگر یک منطقه را کامل بگردید شاید کلاً با 1 یا 2 آیتم روبرو شوید که بسیار ناامید کننده است. برای مثال گیاه ختمی (برای بهبود مختار استفاده می‌شود) تنها در مناطق مبارزه حضور داشته و در مناطق آزاد وجود ندارد. حال اگر شما در مسیر به جایی خورده و جانتان کم شده باشد تا زمانی که به مبارزه نپردازید نمی‌توانید خود را خوب کنید.
از طرفی هر مرحله بسیار بزرگ است اما مشکل اینجاست که نقشه وجود ندارد. البته شما راهنما برای یافتن راه دارید اما لذتی که در نقشه وجود دارد در این راهنما نیست. از طرفی شما از یک بازار رد شده و در آن حتی یک فروشنده حضور ندارد. همه افراد شما را نگاه کرده و برای بازیکن این سؤال پیش می‌آید که اصلاً چرا این کارکترها وجود دارند. انگار که سازندگان تنها می‌خواستند بازی خالی نباشد پس چند شخصیت در آن قرار داده‌اند.
اسب سواری جالب اما با مشکلات فراوان
در یک بازی به سبک مختار اسب سواری اهمیت بسیاری دارد. عدم حضور آن یک کمبود مشخص است بنابراین وجود اسب سواری بسیار مهم است. از طرفی وقتی یک عامل تا این حد اهمیت دارد سازنده باید تلاش خود را بکند تا به بهترین نحو آن را ارائه دهد. برای مثال اسب سواری در Red Dead Redemption 2 بسیار خوب طراحی شده و مشخص است که سازندگان تمرکز زیادی روی آن داشته‌اند.
در مختار اینگونه نیست. اسب سواری در مختار را نمی‌توان فاجعه نامید اما خوب هم نیست. به دلیل اینکه سازندگان حتی تلاش نکرده‌اند این بخش بسیار مهم را حتی خوب ارائه دهند. به نوعی که اسب کاملاً غیر واقعی دویده، به طور ناگهانی می‌ایستد و کاملاً بی دلیل از برخی مناطق عبور نمی‌کند. یعنی اگر شما از محلی غیر از راه طراحی شده عبور کنید، بازی کلاً به هم می‌ریزد. پس آزادی عمل شما حتی در اسب سواری نیز بسیار کم است. مشکل دیگر اینجاست که در جای جای بازی مختار اسب‌ها حضور دارند و شما می‌توانید آن‌ها را برانید. این خوب است ولی اصلاً منطقی نیست.
زمانی که یک بازی در تلاش است تا واقعیت تاریخی داشته باشد، چنین چیزی بسیار عجیب است. در گذشته هرگز اینگونه نبوده که شما یک اسب ببینید، بردارید و بروید. اگر یک اسب مخصوص برای مختار ساخته بودند که با یک صدا کنار او ظاهر می‌شد، بسیار منطقی‌تر بود. به هرروی بخش اسب سواری مختار چیزی نیست که بتوان به آن افتخار کرد.
انیمیشن، آزاردهنده‌ترین بخش بررسی بازی مختار
بحث انیمیشن در یک بازی بسیار مهم است. حال می‌خواهد این بازی ایندی باشد یا AAA. به هرروی چیزی که در نگاه اول شما را به بازی جذب می‌کند همین انیمیشن است. در بازی مختار تمام توجه سازندگان به خود مختار بوده است. یعنی انیمیشن شخصیت اصلی بازی بسیار خوب است. زمانی که بحث به انیمیشن کارکترهای دیگر می‌رسد وضعیت کلاً متفاوت می‌شود.
برای مثال در بسیاری از گفت و گوها من با صحنه‌ای روبرو شدم که شخصیت صحبت می‌کند اما لب‌هایش تکان نمی‌خورد. مورد دیگر این بود که در هنگام مبارزه یک کارکتر در دیوار گیر کرده و از آنجا خارج نمی‌شد. مشکل اینجاست که تمرکز سازنده آنقدر روی مختار بوده که انگار شخصیت‌های دیگر را فراموش کرده است. با این وجود و همه این آزارها تلاش سازندگان روی شخصیت مختار ستودنی است. به دلیل اینکه از انیمیشن خوبی برخوردار است و همین تا حدی، مخصوصاً در ابتدای بازی، شما را به آن جذب می‌کند.
دیالوگ‌ها و صداگذاری، بدترین بخش بررسی مختار
در یک بازی داستانی دیالوگ‌ها و صدا گذاری اهمیت بسیاری دارد. مشکل هم اینجاست که این نکته با این اهمیت کلاً نادیده گرفته شده است. دیالوگ‌ها به شدت سطحی هستند و صداگذاری اصلاً خوب نیست. کارکترها هیچ روحی ندارند و انگار همه از روی یک متن می‌خوانند. خود متن نیز بسیار کلیشه‌ای بوده و به گونه‌ای است که شما می‌توانید حتی جمله بعدی را پیشبینی کنید.
سازندگان می‌توانستند بازی مختار را با این بخش بهتر کنند. درست است که انیمیشن و صداگذاری با هم تطابق دارند اما هردو بی روح هستند و این نکته مثبتی نیست. به طور کلی بخش گفت و گو در بازی مختار به شدت ناامید کننده است با وجود اینکه پتانسیل بسیاری دارد.
حرف آخر
زمانی که شما این نقد را بخوانید با خود می‌گویید که نویسنده دشمن تولیدات داخلی است. در صورتی که اصلاً اینگونه نیست تعداد بسیار زیادی بازی ساخته شده به دست طراحان داخلی وجود دارد که بسیار خوب هستند. مشکل اینجاست که مختار یکی از آن‌ها نیست. برای مثال من تا به حال نشد که بتوانم مختار را 2 ساعت به صورت مداوم بازی کنم. به دلیل اینکه یا بازی مشکلی پیدا می‌کرد و یا با موضوعی روبرو می‌شدم که کلاً مرا از بازی زده می‌کرد.
نکته اول اینجاست که صنعت بازی سازی داخلی نیاز به کار بسیاری دارد. از طرفی حقیقتاً نیازی به ساخت یک بازی 3 بعدی با گرافیک سنگین نیست وقتی نمی‌توانند به صورت بهینه آن را طراحی کنند. نکته دوم این است که اگر این بازی 3 بعدی است پس تمام تلاششان را بکنند تا به بهترین نحو این بازی را ارائه دهند. در ابتدا گفتم که مختار را با بازی‌های AAA خارجی مقایسه نمی‌کنم اما زمانی که تصمیم به اینگونه طراحی گرفتند نیاز است تا نگاهی به رقبای خارجی داشته باشیم.
حتی بازی‌های 10 سال پیش خارجی از لحاظ تکنیکی بهتر از مختار هستند. داستان بازی پتانسیل بسیاری دارد و مشکل اینجاست که از آن هیچ بهره‌ای نبرده‌اند. همینطور اینکه داستان‌های اساطیری داخلی دست کمی از خارجی ندارند و به هیچ کدام از آن‌ها توجه نمی‌شود.
بررسی بازی مختار برای من سخت‌ترین بررسی یک بازی بود. از طرفی به این خاطر اذیت شدم که دیدم از این موضوع با پتانسیل بالا استفاده‌ای نشده، از طرفی هم باید خودم را راضی می‌کردم تا آن را با بازی‌های خارجی مقایسه نکنم. با این وجود اگر طرفدار این سبک بازی و داستان هستید در حال حاضر بهترین موارد موجود مختار و سفیر عشق هستند. پس اگر طرفدار این سبک هستید می‌توانید تا حدی از این ایرادات چشم پوشی کنید.