چیزی از شروع اپیدمی ویروس کرونای جدید در ایران نگذشته بود که در خبرها خواندیم یک استودیوی بازی‌سازی ایرانی با هدف آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی برای رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی یک بازی موبایل با نام COVID19 منتشر می‌کند. این بازی که قرار بود در زمره‌ی بازی‌های جدی با هدف آگاهی بخشی به جامعه برای رعایت فاصله اجتماعی و شکستن زنجیره‌ی شیوع بیماری کووید-19 قرار بگیرد، مدت کوتاهی است که منتشر شده است، اما آن‌چه وعده داده شده بود نیست. این بازی موبایل جدید که می‌خواهد مخاطبان را با چگونگی روش‌های انتقال ویروس آشنا کند، یک شکست کامل است. خالی از خلاقیت و هرگونه سرگرم‌کنندگی. در ادامه بازی موبایل COVID19 را بررسی می‌کنیم.
بازی که البته تقریبا در تمام دستگاه‌های اندرویدی قابل اجراست و از نظر فنی یک خروجی مناسب دارد، با یک روایت داستانی آغاز می‌شود. در یک میان‌پرده که از تصاویر سیاهی از وضعیت جهان تشکیل شده است، یک راوی متنی را می‌خواند که به نظر یک برداشت درست از وضعیت نابه‌سامان ایجاد شده برای کره‌ی زمین توسط انسان‌ها می‌رسد. در این متن راوی اشاره می‌کند که ساکنین این سیاره‌ی خاکی چطور منابع زمین را هدر داده‌اند و بدون هیچ‌گونه مراقبتی از آن به بهره‌کشی از آن پرداخته‌اند. نتیجه این می‌شود که این دستکاری‌های غیرمسئولانه‌ی انسان‌ها منجر به بر هم خوردن نظم طبیعی زمین شده و حالا انسان‌ها گرفتار یک ویروس همه‌گیر و کشنده شده‌اند.
بر خلاف متن، که نسبتا معقول و به عبارتی جذاب است، اجرای آن اصلا مناسب نیست. بازی فعلا با دو زبان فارسی و انگلیسی عرضه شده و با انتخاب هر کدام از زبان‌ها، روایت ابتدای بازی به همان زبان آغاز می‌شود. متن فارسی خوانش درستی ندارد و لحن و ادای کلمات خالی از هر گونه حس درستی هستند. متن انگلیسی حتا بدتر هم هست، چرا که با وجود ترجمه و جمله‌بندی درستی که دارد، با تلفظ‌های اشتباه و ادای نادرست جملات و کلمات همراه شده و کاملا بی‌اثر است. در این شرایط شما به عنوان مخاطب بازی تنها یک کار می‌توانید بکنید: نادیده گرفتن و رد شدن از این قسمت. اجرای این نریشن آن‌قدر بد است که حتا نمی‌شود به درستی به آن پرداخت. به نظر، سازندگان بازی درک درستی از صداپیشگی نداشته‌اند و البته ظاهرا تلاشی هم برای رسیدن به این درک انجام نداده‌اند.
اما با شروع بازی همه چیز بدتر می‌شود. بازی متشکل از یک الگوی ساده از صورتک‌ها در یک پس‌زمینه‌ی تک‌رنگ و خلوت است که در کنار هم قرار گرفته‌اند. در ابتدا فاصله‌ی صورتک‌ها (که به شکل‌های مختلف، با جنسیت‌ها و نژادهای مختلف هستند) کم است و شما می‌توانید ویروس را بین آن‌ها حرکت دهید، اما خیلی زود فاصله بین صورتک‌ها زیاد می‌شود و ویروس دیگر قادر به حرکت کردن نیست. این اتفاق در حالی می‌افتد که شما در نقش ویروس باید بتوانید تا جای ممکن انسان‌ها را آلوده کنید. روندی که خیلی زود قطع می‌شود، چون حرکت دادن ویروس بین صورتک‌ها خودش یک کار دشوار و آزاردهنده است. ویروس کرونا با این همه قدرت شیوع و فراگیری که همه از آن اطلاع داریم، یک ویروس دست و پا چلفتی تصویر شده که اگر چند پیکسل بین آدم‌ها فاصله بیفتد دیگر نمی‌تواند حرکت کند.
اما وقتی فاصله زیاد می‌شود و شما نمی‌توانید ویروس را حرکت دهید، بازی خودش این وظیفه را بر عهده می‌گیرد و با کشته شدن میزبان، ویروس را به نفر بعدی انتقال می‌دهد. رفته رفته این فاصله هم بیشتر می‌شود و دیگر حتا خود بازی هم قادر نیست ویروس را در صفحه به حرکت در آورد. در نتیجه خیلی زود بازی تمام می‌شود و شما احتمالا در هر بار بازی کردن می‌توانید حداکثر 60 تا 70 انسان را آلوده کنید. جالب اینجاست که بازی هیچ ایده‌ی درستی از شیوه‌ی انتقال ویروس‌ها به طور کلی و ویروس کرونای جدید به طور خاص هم ندارد. اگر ویروس در هر حرکت فقط یک نفر را آلوده می‌کرد که این همه دردسر نداشتیم! نکته بعدی این است که این فاصله اجتماعی اغلب با مردن انسان‌های مبتلا شده ایجاد می‌شود، گویی ویروس خودش با کشندگی بالایی که دارد موجبات نابودی خودش را هم فراهم می‌کند.
بازی هیچ تلاشی برای این‌که به شما یاد بدهد چطور باید با آن سر و کله بزنید نمی‌کند. تنها کاری که از آن ساخته است دادن پیام‌های بهداشتی دست و پا شکسته به صورت متنی است. تنها یک مکانیک ساده در بازی وجود دارد آن هم افزایش قدرت پرش ویروس با جمع کردن امتیاز است. این روند آن‌قدر سطحی است که خیلی زود یکنواخت می‌شود و مخاطب را پس می‌زند، چرا که هیچ خلاقیتی در ساخت و توسعه بازی COVID19 دیده نمی‌شود که بتوان این بازی موبایل را بررسی کرد. گاهی حتا ممکن است فکر کنید بازی روی دستگاه شما درست اجرا نمی‌شود و به همین خاطر است که نمی‌توانید آن را بیشتر از 5 دقیقه بازی کنید. به هر حال، بازی موبایل COVID19 هیچ‌گاه سرگرم‌کننده نمی‌شود، مگر این‌که بخواهید یک زمان کوتاه را با آن سپری کنید و نیازی به فکر کردن نداشته باشید. (شاید فکر کنید که این همه‌ی کاری است که یک بازی تفننی باید بتواند انجام دهد که خیلی هم اشتباه نیست، اما برای این کار نیاز به یک ساختار اصولی و سرگرم‌کننده است نه این‌که صرفا چون بازی را دانلود کرده‌اید به آن بپردازید!) بازی موبایل COVID19 به علاوه قادر به نشان دادن راه‌های انتقال ویروس و اطلاع‌رسانی درباره آن‌ها هم نیست. اساسا اگر هم اطلاعاتی بدهد این اطلاعات اشتباه هستند و بهتر است آن‌ها را جدی نگیریم.
بازی موبایل COVID19 یک پروژه شکست خورده است. نه فقط روایت آن بد است و گیم‌پلی ندارد، که گرافیک آن زود خسته کننده می‌شود، موسیقی آن خیلی زود به چیزی شبیه عذاب برای گوش و مغز شما تبدیل می‌شود و صدایی که ویروس از خود تولید می‌کند هم کاملا پتانسیل تبدیل شدن به یکی از صداهای غیرقابل تحمل برای مغز شما را دارد. به علاوه یک تصور اشتباه درباره ویروس کرونای جدید ایجاد می‌کند که کاملا مخرب است و ممکن است منجر به کم شدن حساسیت مردم نسبت به این ویروس کشنده شود. در این بازی خبری هم از بهبود یافتن انسان‌های مبتلا نیست و هیچ مکانیک اضافه‌ای وجود ندارد که بتواند بازی را از تک بعدی بودن نجات دهد.
سوال اصلی اینجاست که آیا در این شرایط واقعا لازم بود یک بازی به این بی‌خاصیتی تولید شود؟ بازی که شما را به اشتباه در نقش ویروس قرار می‌دهد، در حالی که پیامی که سعی می‌کند داشته باشد نیازمند قرار گرفتن بازی‌کننده در نقش انسان‌ها در مقابله با ویروس است. بیماری اصلی فعلی جهان ما کووید-19 است، اما بد نیست به بیماری تلقی بازی‌ساز بودن هم فکر کنیم و به دنبال راهی برای درمان آن باشیم.
این بازی را می‌توانید از کافه بازار برای دستگاه‌های اندرویدی دانلود کنید.
